Grypa jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirusa. Choroba może mieć charakter sezonowy lub pandemiczny.
Sezon grypowy na półkuli północnej trwa od października do kwietnia, a na południowej od maja do września. Grypa pandemiczna występuje co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat, jest wywołana przez nowe, obce dla układu odpornościowego warianty wirusa grypy i wywołuje zachorowania na całym świecie. Istnieje kilka typów wirusa grypy: A, B i C, z czego A i B wywołują zachorowania epidemiczne. Typ A dzieli się na podtypy, charakteryzuje go duża zmienność antygenowa, co jest związane z ryzykiem zachorowania każdego roku i koniecznością corocznych szczepień. Dorosła osoba chora na grypę może zarażać innych nawet dzień przed wystąpieniem objawów i do 5 dni po ich wystąpieniu, natomiast małe dzieci zarażają kilka dni przed wystąpieniem objawów i po więcej niż 10 dniach po wystąpieniu objawów choroby.
Czynniki sprzyjające zakażeniu wirusem grypy to:
- bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami z jego otoczenia,
- nieodpowiednia higiena rąk,
- przebywanie w dużych skupiskach ludzi w sezonie zachorowań,
- dotykanie skażonymi rękoma okolic ust, nosa, oczu.
Do objawów zakażenia wirusem grypy należą: dreszcze, gorączka, bóle mięśni, ból głowy, ból gardła, katar, suchy kaszel, ogólne uczucie rozbicia. Objawy przeziębienia, grypy oraz zakażenia wirusem COVID-19 są podobne, dlatego, aby upewnić się, że mamy do czynienia z zakażeniem wirusem grypy, należy laboratoryjnie potwierdzić chorobę, tzn. uzyskać dodatni wynik badania wirusologicznego, co stanowi podstawę prawidłowego rozpoznania.
Nigdy nie wiadomo, kiedy będziemy mieć kontakt z osobą chorą na grypę, a zakazić się jest bardzo łatwo. Dlatego warto się szczepić co roku. Szczepionka jest szczególnie zalecana osobom w stanach obniżonej odporności, osobom z chorobami przewlekłymi, dzieciom od ukończenia 6 miesiąca życia do 18 roku życia, osobom w wieku powyżej 55 lat, kobietom w ciąży, osobom mającym kontakt zawodowy i rodzinny z dziećmi oraz całemu personelowi medycznemu. Szczepiąc się ograniczamy rozprzestrzenianie się wirusa. Jednak skuteczność szczepionki nigdy nie sięga 100%, ale szczepiąc się zwiększamy swoje szanse, że grypa nas ominie, a nawet jeśli tak się nie stanie, to jeżeli zachorujemy, jej przebieg będzie łagodniejszy i nie wystąpią u nas powikłania. Do najczęstszych powikłań należą: zapalenie płuc, angina paciorkowcowa, zaostrzenie współistniejącej choroby przewlekłej, zapalenie ucha środkowego, zapalenie mięśnia sercowego oraz osierdzia. Należy też zaznaczyć, że po zaszczepieniu wytworzenie odporności trwa 2-3 tygodnie, więc jeżeli będziemy mieć w tym czasie kontakt z osobą chorą, możemy zachorować. Po okresie niezbędnym do wytworzenia odporności nie powinniśmy zachorować.
Warto podkreślić, jak ważne jest szczepienie przeciwko grypie z punktu widzenia powikłań kardiologicznych. W przebiegu zakażenia wirusem grypy może dojść do powikłań takich jak: zwiększenie krzepnięcia krwi, pobudzenie układu nerwowego oraz nasilenie stanu zapalnego. Te wszystkie czynniki sprawiają, że zwiększa się ryzyko zawału mięśnia sercowego i jego niewydolności (ryc. 1.), dlatego tak ważne jest aby regularnie szczepić się przeciwko wirusowi grypy.
Ryc. 1. Powikłania kardiologiczne zakażenia wirusem grypy (wg prof. Krzysztofa J. Filipiaka, wykorzystano za zgodą).
Co zrobić, żeby się zaszczepić?
- Skontaktuj się z lekarzem rodzinnym w celu otrzymania recepty.
- Wykup receptę i przyjdź na badanie fizykalne do przychodni w celu zakwalifikowania do szczepienia. Jeżeli nie będzie przeciwwskazań, szczepionka zostanie podana.
UWAGA! Czasami szczepionki dostępne są w przychodni, natomiast jeśli kupujesz szczepionkę w aptece, ważne jest, aby była jak najkrócej poza lodówką (może być poza lodówką maksymalnie do 72 godzin).
Szczepienie przeciwko grypie u chorych z cukrzycą
U osób chorujących na cukrzycę obserwuje się zwiększone ryzyko wystąpienia infekcji, np. infekcyjnego zapalenia dolnych dróg oddechowych. W Polsce szczepienie przeciwko grypie u chorych na cukrzycę należy do szczepień zalecanych. Zalecenia dla chorych na cukrzycę wskazują, że szczepienie przeciwko grypie należy wykonać corocznie, najlepiej jesienią, jeszcze przed rozpoczęciem sezonu epidemicznego grypy.
Wykonanie szczepienia przeciwko grypie zmniejsza ryzyko hospitalizacji z jej powodu w grupie chorych na cukrzycę.
Więcej informacji na temat szczepień ochronnych zalecanych w cukrzycy czytelnik znajdzie na stronie:
https://www.mp.pl/cukrzyca/sytuacjeszczegolne/160596,szczepienie-doroslych-chorych-na-cukrzyce
Podsumowując, pamiętajmy, że szczepienie przeciwko wirusowi grypy nie chroni nas przed zachorowaniem, lecz przed groźnymi powikłaniami mogącymi wystąpić w jego przebiegu. Wykonanie tego szczepienia jest zalecane w grupie osób chorych na cukrzycę.
Stanisław Surma, student medycyny
Monika Romańczyk, studentka medycyny
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łabuzek
Bibliografia
Interna Szczeklika 2020, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna 2020.
https://www.mp.pl/pacjent/grypa/grypasezonowa/79643,grypa
