W latach 50-tych XX-ego wieku zaczęły powstawać pierwsze kluby pacjentów diabetologicznych przy przychodniach i poradniach cukrzycowych. Grupy osób dotkniętych cukrzycą spotykały się, aby w zespołach lepiej poznawać uwarunkowania tej choroby, zasady leczenia i zapobiegania wielu groźnym powikłaniom prowadzącym m.in. do utraty wzroku, schorzeń nerek, uszkodzeń nerwów i amputacji kończyn dolnych.

Uczono się stosowania na co dzień diety, zapobiegania powstawaniu hipo- i hiperglikemii oraz kwaśnicy ketonowej. Mijały lata, przybywało diabetyków i wobec braku formalnych uwarunkowań prawnych wszystko kończyło się “na Polaków rozmowach”.

Początek lat 80-tych przyniósł nowe impulsy organizacyjne. W stanie wojennym w Bydgoszczy grupa inicjatywna w dniu 19 czerwca 1981 roku zarejestrowała stowarzyszenie zrzeszające osoby chore na cukrzycę, które aktualnie występuje pod nazwą Polskie Stowarzyszenie Diabetyków.

Dziś Stowarzyszenie zrzesza ponad 60 000 członków zarejestrowanych w około 350 kołach terenowych na terenie całego kraju.

Stowarzyszenie zajmuje się bezpośrednią pracą z diabetykami i ich rodzinami oraz opiekunami w zakresie udzielania im szeroko pojętej pomocy (a przede wszystkim edukacji diabetologicznej) oraz reprezentacją diabetyków przed władzami państwowymi i zabieganiem o jak najlepsze warunki i dostępność do leczenia. Z racji faktu, iż cukrzyca stanowi oraz bardziej poważny problem w społeczeństwie, Stowarzyszenie podejmuje coraz więcej działań na rzez szerzenia świadomości zagrożenia chorobą wśród osób zdrowych.

W sposób ciągły staramy się organizować szereg wydarzeń edukacyjnych, informacyjnych, konferencji, spotkań, warsztatów, pogadanek, prowadzić badania przesiewowe, drukować materiały edukacyjne, organizować wyjazdy rehabilitacyjne i edukacyjne oraz wsparcie psychologiczne, jak również walczyć z samotnością i wykluczeniem społecznym. Wszystko to nie tylko dla samych chorych, ale także ich opiekunów, którzy nierzadko bez odpowiedniego nakierowania i edukacji nie są w stanie prawidłowo opiekować się swoim chorym.

W czasach, w których coraz więcej osób żyje samotnie, z dala od najbliższych, nasze stowarzyszenie kładzie spory nacisk na integrację chorych, oferując im także zajęcia “poza cukrzycowe”, celem zapobiegania występowaniu depresji i poczucia osamotnienia. Wszystkie te zajęcia dostosowane są do możliwości osób chorych, starszych, dodatkowo niepełnosprawnych.

Największe osiągnięcia Stowarzyszenia w okresie prawie 40-letniej działalności to:

• wywalczenie nieporównywalnie wyższego niż wcześniej standardu leczenia cukrzycy, głównie dzięki powołaniu sieci poradni diabetologicznych i powszechne wprowadzenie pen-ów do wstrzykiwania insuliny;
• wyposażenie diabetyków w glukometry w ilości ok. 80 000 sztuk (które początkowo nie były sprzętem powszechnie dostępnym);
• wyposażenie kilku przychodni w urządzenia laserowe do leczenia dna oka;
• objęcie edukacją diabetologiczną rzeszy ok. 120 000 osób rocznie dotkniętych cukrzycą wraz z członkami rodzin i opiekunami;
• zorganizowanie turnusów rehabilitacyjno-edukacyjnych dla ponad 50 000 dorosłych i dla ok. 5 000 dzieci i młodzieży;
• wydawanie czasopism dla chorych na cukrzycę “Diabetyk” (obecnie pod własną redakcją) i “Biuletyn Informacyjny Cukrzyca” dla ogniw Stowarzyszenia oraz książek i broszur o tematyce cukrzycowej;
• samopomoc i integracja chorych, ich rodzin i opiekunów na ogromną skalę;
• zwiększenie świadomości cukrzycy w społeczeństwie oraz wykrywanie choroby u osób jej nieświadomych podczas różnego typu akcji zdrowotnych.

W 1991 roku Stowarzyszenie zostało członkiem Międzynarodowej Federacji  Diabetologicznej (International Diabetes Federation), którego siedziba mieści się w Brukseli.

W 2008 roku Stowarzyszenie wstąpiło także do Międzynarodowego Sojuszu Organizacji Pacjentów (International Alliance of Patients’ Organizations) z siedzibą w Londynie.

Celem działania Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków jest (par. 7 ust. 1 Statutu):

1. działanie na rzecz poprawy sytuacji prawnej, ekonomicznej i zdrowotnej osób chorych na cukrzycę;
2. inspirowanie zmian w systemie prawnym, mających na celu ułatwienie chorym dostępu do leczenia i rehabilitacji;
3. działanie na rzecz promocji zdrowia i przeciwdziałania uzależnieniom;
4. reprezentowanie interesów członków Stowarzyszenia i osób chorych na cukrzycę wobec władz państwowych i samorządowych;
5. wspieranie rozwoju edukacji diabetologicznej wśród chorych, jak i całego społeczeństwa;
6. wspieranie prowadzenia badań oraz prac rozwojowych w zakresie diabetologii;
7. udzielanie różnorodnej pomocy, w tym pomocy społecznej diabetykom i rodzicom nieletnich diabetyków;
8. działanie na rzecz integracji środowiska diabetyków;
9. działanie na rzecz:
   • osób wskazanych art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.);
   • osób wskazanych w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143, z późn. zm.);
   • niepełnosprawnych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.);
   • innych osób społecznie wykluczonych a niewskazanych powyżej;
   • pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
   • wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
   • integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
   • działalności charytatywnej;
   • podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
   • mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;
   • ochrony i promocji zdrowia;
   • promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
   • równych praw kobiet i mężczyzn;
   • osób w wieku emerytalnym;
   • działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
   • działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;
   • działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
   • nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;
   • wypoczynku dzieci i młodzieży;
   • kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;
   • wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;
   • ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
   • turystyki i krajoznawstwa;
   • porządku i bezpieczeństwa publicznego;
   • obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
   • upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
   • ratownictwa i ochrony ludności;
   • pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
   • upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
   • integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
   • promocji i organizacji wolontariatu;
   • pomocy Polonii i Polakom za granicą;
   • działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;
   • promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;
   • rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;
   • przeciwdziałania uzależnieniom, w tym problemom alkoholowym i patologiom społecznym;
   • organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w zakresie określonym w ustępie 1 powyżej;
10. działanie na rzecz integracji różnych grup społecznych i wiekowych poprzez popularyzację kultury fizycznej, popieranie inicjatyw społecznych w zakresie sportu, kultury, turystyki i rekreacji;
11. działanie na rzecz osób w trudnej sytuacji materialnej, ubogich, pozostających bez środków do życia;
12. promowanie profilaktyki i promocja zdrowia;
13. działanie na rzecz ochrony zdrowia środowiskowego;
14. walka z nadwagą i otyłością;
15. występowanie w interesie społecznym jako strona postępowania administracyjnego (kpa) dotyczącego chorych na cukrzycę, członków ich rodzin oraz społeczeństwa.