Edukacja diabetologiczna jest jednym z bardziej zaniedbanych obszarów terapeutycznych w cukrzycy. Nad jej rolą 17 lipca br. w trakcie posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Cukrzycy pochylali się wraz z parlamentarzystami eksperci, przedstawiciele pacjentów, edukatorzy diabetologiczni i przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia.
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków reprezentowały Prezes Zarządu Głównego PSD Anna Śliwińska i Prezes Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego PSD Ewa Dygaszewicz.
Zgodnie ze słowami prof. Doroty Zozulińskiej-Ziólkiewicz, Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, edukacja jest podstawą skutecznej opieki nad chorym na cukrzycę. Choć jej skuteczność i przekładalność na dłuższe życie i funkcjonowanie pacjenta udowodniono już w latach 80. w Polsce jej brak stanowi poważną lukę w systemie ochrony zdrowia. Brakuje ustrukturyzowanych rozwiązań systemowych, takich jak porada diabetologiczna w ramach oddzielnego świadczenia.
W trakcie posiedzenia dyskutowano nie tylko o problemach związanych z edukacją, lecz także z ogólnym brakiem świadomości społecznej w zakresie cukrzycy. Po omówieniu obszarów wymagających wzmocnionej edukacji (takich jak zdrowe odżywianie, aktywność fizyczna, przestrzeganie zaleceń lekarskich, czy świadomość powikłań) Prezes Zarządu Głównego PSD Anna Śliwińska przedstawiła wyniki ankiety przeprowadzonej wśród pacjentów na temat używania jednorazowych igieł do penów. Zgodnie z zebranymi przez Stowarzyszenie danymi, aż 90% pacjentów używa jednorazowych igieł więcej niż raz, a prawie 1/3 z nich aż ponad 15 razy. Powoduje to zwiększenie ryzyka licznych powikłań.
„Efektem wielokrotnego użycia jednorazowych igieł może być np. lipohipertrofia – przerost tkanki tłuszczowej. Może ona wystąpić, kiedy pacjent nie zna prawidłowych technik iniekcji, nie zna zasad zmieniania miejsca wkłuć i nie zmienia igieł.” – mówiła Prezes Anna Śliwińska
Jako główną przyczynę niestosowania się do zaleceń prawidłowej iniekcji pacjenci podają względy finansowe. Aż 77% osób, które obecnie używają igły wielokrotnie zmieniłoby ten nawyk gdyby igły były refundowane. Jak zauważyła Prezes Anna Śliwińska, cukrzyca generuje liczne wydatki dla pacjentów chorych na cukrzycę, zrozumiała jest zatem niechęć do ponoszenia dodatkowych kosztów.
Dodatkowo na problem braku środków finansowych nakłada się również kwestia dostępności igieł w aptekach. O swoim mini-badaniu opowiedziała członkini Zarządu Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej Renata Urbanek. Razem z innymi edukatorkami sprawdziły one dostępność igieł w trzech aptekach w Skierniewicach i trzech aptekach w Łowiczu. W żadnej z nich igły nie były dostępne od ręki, a na zamówienie ich trzeba było czekać tydzień.
Prawidłowe wykonywanie iniekcji insuliny to niestety tylko jeden z obszarów zaniedbanych nie tylko przez system, lecz również samych pacjentów. Brak systematycznej edukacji diabetologicznej prowadzi do niskiego poziomu świadomości pacjentów w zakresie samoopieki. Pacjenci nie wiedzą jak analizować poziom glikemii, często, zdaniem ekspertek, dawkę insuliny dobierając „na oko”.
Pomimo istnienia internetowych programów edukacyjnych i wspierających samoopiekę, zaprezentowanych w trakcie posiedzenia przez Dariusza Poznańskiego z Ministerstwa Zdrowia, wiele osób wciąż nie ma świadomości jak zarządzać swoją chorobą. Programy edukacyjne najwidoczniej nie wystarczają, nie trafiając skutecznie zwłaszcza do starszych pacjentów, którzy nie zawsze sprawnie poruszają się w internecie. Pacjenci często również ignorują zalecenia lekarza z uwagi na brak natychmiastowo odczuwanych dolegliwości. Jak mówi Prezes Anna Śliwińska brak bólu związany z nieprawidłowym poziomem cukru może być, paradoksalnie, największym przekleństwem cukrzycy. Powoduje bowiem sytuację, w której niezwykle łatwo jest zaniedbać prawidłowe leczenie, doprowadzając tym samym do licznych poważnych w skutkach i kosztownych w leczeniu powikłań.
Uczestnicy posiedzenia zwrócili również uwagę na niebezpieczny związek występowania cukrzycy i otyłości. O negatywnych konsekwencjach zwiększającego się problemu otyłości wśród dzieci mówili dr Agnieszka Szypowska i poseł Rajmund Miller.
Wśród wniosków podsumowanych przez prowadzącą posiedzenie poseł Ewę Kołodziej wyraźnie wyróżniały się kwestie dotyczące systemowego rozwiązania problemu związanego z brakiem edukacji diabetologicznej – refundacji jednorazowych igieł, wprowadzenia porady diabetologicznej jako odrębnego świadczenia i zwiększania prewencji przed zachorowaniami na cukrzycę.
Ulotka prezentująca wyniki ankiety PSD dotyczącej używania igieł jednorazowych:
ulotka igly
Zdjęcia: Jerzy Magiera, mojacukrzyca.org
