Systemy do ciągłego monitorowania glikemii sprawiły, że leczenie cukrzycy stało się nie tylko znacznie łatwiejsze, ale przede wszystkim znacznie bardziej bezpieczne. Owo bezpieczeństwo odnosi się zarówno do codziennego funkcjonowania z chorobą w odniesieniu do hipo- i hiperglikemii, jak i do przyszłości w kontekście minimalizowania ryzyka przewlekłych powikłań. CGM to dla wielu pacjentów także komfort psychiczny, wynikający z możliwości przejęcia lepszej kontroli nad cukrzycą.
Leczenie cukrzycy ma na celu obniżanie zbyt wysokiego stężenia cukru we krwi, aby chronić naczynia krwionośne przed negatywnym działaniem nadmiaru glukozy, czyli de facto przed powikłaniami, które mogą pojawić się wraz z czasem trwania choroby. Jeśli leczenie wymaga podawania insuliny, to wiąże się z kolejnymi zagrożeniami – hipo i hiperglikemii, a nawet kwasicy ketonowej, czyli niebezpieczeństwem wystąpienia tzw. ostrych powikłań cukrzycy.
Powikłania ostre i przewlekłe pozostają sporym wyzwaniem dla pacjentów z cukrzycą, ale obecnie mamy możliwości, by skuteczniej niż kiedyś nad nimi panować. Te sposoby to zarówno nowoczesne leki – insuliny i leki doustne, które zmniejszają ryzyko niedocukrzeń – jak i systemy do monitorowania glikemii, które pozwalają na lepsze prowadzenie samokontroli, ograniczając epizody ciężkich niedocukrzeń i znaczących przecukrzeń.
Ryzyko przewlekłych powikłań cukrzycy
Cukrzyca – podobnie, jak wiele innych chorób przewlekłych – wiąże się z ryzykiem rozwoju różnego typu powikłań. Powikłania mogą wpływać niekorzystnie na rokowanie choroby oraz obniżać jakość i długość życia. Zagrożeniem dla diabetyków są zarówno powikłania w obrębie małych naczyń krwionośnych (oczy, nerki, układ nerwowy), jak i układu sercowo- naczyniowego. Czynniki prowadzące do powikłań:
• Indywidualna skłonność
• Wiek pacjenta
• Stan zdrowia
• Sposób leczenia
• Samokontrola
Przyczyny powikłań:
• Długotrwale utrzymująca się hiperglikemia
• Duże wahania glikemii
• Wysoki odsetek hemoglobiny glikowanej/ niedostateczny czas w zakresie docelowym
Ryzyko ostrych powikłań cukrzycy
Ostre powikłania to efekt niezawinionych błędów pacjenta, czy to w dawkowaniu leków, czy w diecie. Niestety nawet jeśli osoba z cukrzycą bardzo przykłada się do leczenia, cukry nie zawsze pozostają idealne. Wynika to z tego, że na glikemię wpływ ma wiele czynników. Takich, nad którymi możemy zapanować i takich, nad którymi nie mamy kontroli. Hipoglikemia oraz kwasica ketonowa, będąca wynikiem znacznego niedoboru insuliny to stany zagrażające zdrowiu, a nawet życiu osoby z cukrzycą. Stąd tak ważne jest, by móc nad nimi skutecznie panować.
Jak minimalizować ryzyko powikłań
Na obniżenie ryzyka powikłań cukrzycy największy wpływ mają dwa czynniki:
• Stosowanie nowoczesnych insulin bądź leków hipoglikemizujących
• Stosowanie systemów do ciągłego monitorowania glikemii
Systemy takie jak FreeStyle Libre dostarczają danych o aktualnej glikemii przez całą dobę. To pozwala pacjentowi na świadome zarządzenia cukrzycą i podejmowanie bardziej adekwatnych decyzji terapeutycznych. Poza samą wartością cukru pacjent otrzymuje informację, jaki jest trend glikemii. W wielu przypadkach jest ona nawet ważniejsza niż sama wartość glukozy w danym momencie. Strzałki trendu pozwalają działać z wyprzedzeniem, nie dopuścić do hipo i hiperglikemii. Alarmy, w jakie wyposażona jest w wersja FreeStyle Libre 2 są szczególnie przydatne w nocy, zwalniając pacjent i jego bliskich z konieczności „czuwania” nad glikemią.
Stosowanie systemu do ciągłego monitorowania glikemii to ułatwienie dla pacjenta na co dzień – ochrona przez nieprawidłowymi glikemiami i dużymi wahaniami cukrów, ale to także protekcje przewlekłych powikłań cukrzycy, bo te w dużej mierze wynikają z częstych hiperglikemii.
Ryzyko wypalenia z powodu leczenia
Im bardziej wymagająca jest choroba przewlekła, tym większe ryzyko tzw. wypalenia terapeutycznego, czyli utraty motywacji do leczenia, zniechęcenia, stanów depresyjnych. Cukrzyca niestety do takich właśnie chorób się zalicza, bo jej leczenia jest wieloczynnikowe i trzeba o niej pamiętać praktycznie przez całą dobę. Dlatego każde ułatwienie terapii to także odciążenie dla psychiki pacjenta i ochrona przed brakiem motywacji do dalszego leczenia. Na lepsze samopoczucie diabetyka, czy też np., rodzica dziecka z cukrzycą ma wpływ też poczucie większej kontroli nad chorobą. Jeśli każdym momencie dnia i nocy wiemy, jaką mamy glikemię jesteśmy spokojniejsi, znika fragmentaryczność danych, która była zmorą samokontroli prowadzonej glukometrem.
Nowoczesne leczenie cukrzycy ma wpływ nie tylko na wyrównanie glikemii tu i teraz, ale także może się przełożyć na zdrowszą przyszłość pacjenta oraz na większy komfort psychiczny. Warto zauważyć, że wraz z rozszerzeniem refundacji na system FreeStyle Libre korzystają z niego pacjenci w każdym wieku, także seniorzy, którzy z reguły unikają tego typu nowinek technologicznych. Jednak w tym przypadku prostota prowadzenia samokontroli oraz realny wpływ na efekty leczenia sprawiają, że do monitoringu glikemii nie trzeba już nikogo przekonywać.
Jakub Mazur
