SAID, SIDD, SIRD, MOD, MARD – warto zapamiętać te akronimy. Powstały one od nazw 5 typów cukrzycy wyodrębnionych w nowej klasyfikacji, której przyjęcie proponują szwedzcy i fińscy naukowcy, opierając się na wynikach badania obejmującego niemal 14 tys. diabetyków.

Cukrzyca nie jest jednym schorzeniem, lecz grupą chorób metabolicznych charakteryzujących się podwyższeniem poziomu glukozy we krwi – z różnych przyczyn i z różną dynamiką.

Obecnie stosowany (od 1997 r.) podział mówi o 4 głównych typach cukrzycy:

• Typ 1 – trzustka nie wytwarza insuliny, ponieważ komórki beta wysp Langergansa uległy zniszczeniu w procesie autoagresji albo z innej, nieznanej przyczyny (typ 1 idiopatyczny). Jeśli rozwija się powoli u osób po 35. r.ż., określana jest jako podtyp LADA (ang. latent autoimmune diabetes in adults).
• Typ 2 – trzustka produkuje insulinę (dopóki jest w stanie), ale nie działa ona prawidłowo z powodu insulinooporności tkanek, najczęściej związanej z otyłością.
• Tzw. typ 3, czyli inne specyficzne typy cukrzycy – np. cukrzyca monogenowa (w tym MODY), cukrzyca związana z mukowiscydozą (CFRD), cukrzyca noworodkowa i inne.
• Cukrzyca ciążowa (GDM).

W najnowszym numerze „The Lancet Diabetes & Endocrinology” opublikowano przeprowadzoną przez naukowców z Uniwersytetu w Lund analizę wyników programu badawczego ANDIS. W programie uwzględniono wszystkie 13720 przypadków cukrzycy zdiagnozowanych w Skanii [liczący 1,3 mln mieszkańców, najbardziej wysunięty na południe region Szwecji] od 2008 roku. Wiek uczestników programu wahał się od 18 do 97 lat.

Autorzy wzięli pod uwagę wiele różnych parametrów, m.in: glikemię, wiek pacjenta, BMI, poziom HbA1c, obecność przeciwciał przeciwko antygenom wysp trzustkowych (GADA), wskaźniki insulinooporności HOMA-IR i HOMA-B. Sprawdzali też obecność znanych mutacji związanych z cukrzycą.

Proponowany, nowy podział cukrzycy wygląda następująco:

1. SAID (ang. severe autoimmune diabetes) – ostra cukrzyca autoimmunologiczna. Obejmuje dotychczasowy typ 1 (w tym LADA), ale z wyłączeniem podtypu idiopatycznego. Najważniejsze cechy: zanik wytwarzania własnej insuliny, obecność przeciwciał GADA, zwykle wczesny początek, najczęściej brak otyłości.
2. SIDD (ang. severe insulin-deficient diabetes) – ostra cukrzyca związana z niedoborem insuliny. Brak przeciwciał GADA (mechanizm nie autoimmunologiczny), wysoki poziom HbA1c, umiarkowana insulinooporność, częstym powikłaniem jest retinopatia. Młody wiek w momencie rozpoznania, brak nadwagi.
3. SIRD (ang. severe insulin-resistant diabetes) – ostra cukrzyca związana z opornością na insulinę. Dotyczy osób otyłych, cechuje się silną insulinoopornością i częstym rozwojem nefropatii.
4. MOD (ang. mild obesity-related diabetes) – umiarkowana cukrzyca związana z otyłością. Zaczyna się w dość młodym wieku, ale – w przeciwieństwie do SIRD – przebiega łagodnie (małe nasilenie zaburzeń metabolicznych).
5. MARD (ang. mild age-related diabetes) – umiarkowana cukrzyca związana z wiekiem. To najliczniejsza grupa (ok. 40 proc. wszystkich przypadków cukrzycy). Dotyczy głównie osób starszych i ma łagodny przebieg.

Choć nie wiadomo, czy nowy podział uzyska powszechną akceptację diabetologów, wydaje się, że może wywrzeć istotny wpływ na praktykę kliniczną. Przede wszystkim – ułatwić personalizację terapii cukrzycy. Pomóc może np. wcześniej wdrożyć agresywniejsze leczenie w grupach SIDD i SIRD, ze względu na duże ryzyko pojawienia się groźnych powikłań narządowych.

Źródła: Lund University Diabetes Centre / ScienceAlert