Zalecane miejsca wstrzykiwania insuliny to: podskórna tkanka tłuszczowa brzucha po obu stronach pępka, z zachowaniem odstępu, co najmniej 2,5 cm od pępka, górny zewnętrzny kwadrat ramion, boczna część ud oraz górny, zewnętrzny kwadrat pośladków.
Należy pamiętać, że wielokrotne wstrzykiwanie insuliny w ten sam, niewielki obszar prowadzi do rozwoju lipodystrofii. Odpowiada za to bezpośrednio anaboliczne działanie insuliny, powodując wzmożoną syntezę białek i tłuszczów w tkance podskórnej w miejscu wstrzyknięcia. W tym obszarze stężenia insuliny są szczególnie wysokie.
Kolejną możliwą przyczyną rozwoju lipodystrofii jest wielokrotne używanie tej samej igły, co powoduje stępienie jej ostrza i większe uszkodzenia tkanek w torze wbijanej iniekcji. Istnieje wiele preparatów insuliny różniących się profilem działania: początkiem, szczytem, ilością szczytów, całkowitą długością efektu leczniczego. Do insulin posiłkowych należą: krótkodziałająca insulina ludzka oraz analog szybkodziałający. Są one używane do kontroli poziomu glukozy w czasie posiłków a także do wykonywania korekty znacznej hiperglikemii. Rodzaj stosowanej insuliny determinuje schemat spożywania posiłków.
Z kolei insuliny bazowe: izofanowa (NPH, o pośrednim czasie działania) i analogi długodziałające mają za zadanie kontrolę glikemii w nocy, na czczo i między posiłkami. Mieszanki insulinowe zawierają w swoim składzie zarówno komponent szybkodziałający jak i długodziałający o konkretnie ustalonej proporcji. Tempo wchłaniania się preparatu insuliny zależy od miejsca podania. Najszybciej przenika do krwi z okolicy brzucha, w dalszej kolejności z ramion, potem z uda, a najwolniej z pośladka. Zaleca się wstrzyknięcia insuliny posiłkowej w obszary, z których wchłania się szybciej a długodziałającej, z których wchłanianie jest wolniejsze.
Wspólnie z zespołem leczącym możesz dostosować indywidualnie wybór miejsca iniekcji biorąc pod uwagę budowę ciała, styl życia, sprawność manualną, preferencje, liczbę iniekcji w ciągu doby, rodzaj stosowanego wstrzykiwacza, długość igły. Aby uniknąć powstania lipodystrofii nie wykonuj wstrzyknięć insuliny stale na niewielkim ograniczonym obszarze. Rotuj miejsca iniekcji w ramach jednego rejonu ciała, zachowując odstęp, co najmniej 1 cm od poprzedniego podania.
Istnieje kilka schematów zmian miejsc wstrzyknięć. Generalna zasada: dostosuj miejsca kolejnych wstrzyknięć tak, aby wykorzystać całą powierzchnię danego obszaru zanim powrócisz do miejsca pierwszej iniekcji. Pamiętaj o rotacji miejsc wkłucia, każdorazowej zmianie igły, niewstrzykiwaniu insuliny w przerosty, rozstępy, blizny, krwiaki. Ma to ogromny wpływ na poprawne działanie insuliny zgodne z jej właściwościami a w efekcie na wyrównanie cukrzycy.
dr n. med. Przemysław Witek
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM
