Od 1 października 2022 roku przychodnie Podstawowej Opieki Zdrowotnej zyskały szersze możliwości leczenia pacjentów z chorobami przewlekłymi, w tym chorujących na cukrzycę. W ramach opieki koordynowanej lekarz POZ będzie miał możliwość m.in. zlecania bardziej specjalistycznych badań, po które dotychczas pacjent musiał udać się do diabetologa czy kardiologa. Opieka koordynowana ma usprawnić leczenie osób chorych przewlekle, jednak – jak podkreślają eksperci – efektywne wdrożenie jej w życie będzie procesem wymagającym czasu.
Aby lekarze Podstawowej Opieki Zdrowotnej mogli efektywnie leczyć pacjentów z chorobami przewlekłymi konieczna była zmiana systemowa, nadająca im szersze uprawniania chociażby diagnostyczne, ale także określająca zasady finansowania takiego leczenia. Ta zmiana zadziała się wraz z podpisaniem przez Ministra Zdrowia rozporządzenia wprowadzającego do POZ opiekę koordynowaną. W skład opieki koordynowanej wchodzą:
• porada kompleksowa,
• badania diagnostyczne,
• konsultacje specjalistyczne: pacjent – lekarz oraz lekarz POZ – lekarz specjalista,
• porady edukacyjne (które mają na celu poszerzenie wiedzy pacjenta o chorobie i sposobach radzenia sobie z nią),
• konsultacje dietetyczne.
Opieka koordynowana dotyczy pacjentów z chorobami przewlekłymi, które są najczęściej diagnozowane w społeczeństwie:
• cukrzycą typu 1, cukrzycą typu 2
• chorobami układu krążenia tj.: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, migotanie przedsionków, przewlekła choroba niedokrwienna serca,
• chorobami układu oddechowego tj.: astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc,
• chorobami tarczycy tj. niedoczynność tarczycy.
W przypadku pacjentów, u których zdiagnozowano choroby z tych zakresów, lekarz POZ przeprowadza poradę kompleksową, na której ustala indywidualny plan leczenia. Opieka koordynowana odnosi się także do pacjentów wcześniej zdiagnozowanych, którzy dotychczas leczyli się u lekarza POZ i/lub diabetologa. W ciągu roku pacjent ma prawo do:
• jednej porady kompleksowej,
• nie więcej nie 6 porad edukacyjnych,
• nie więcej niż 3 porad dietetycznych.
W ramach opieki koordynowanej pojawiają się świadczenia do tej pory nierefundowane, takie jak porada edukacyjna czy porada dietetyczna, które mają kluczowe znaczenia dla pacjentów z cukrzycą.
Co to oznacza w praktyce?
Jak zatem w praktyce rozszerzą się uprawnienia lekarza POZ do leczenia cukrzycy? Poza wspomnianymi kwestiami, takimi jak:
• możliwość opracowania planu leczenia dla konkretnego pacjenta,
• możliwość skonsultowania go ze specjalistą (konsultacje lekarz POZ – lekarz specjalista, np. nefrolog),
• możliwość skierowania osoby z cukrzycą na edukację w zakresie życia z chorobą oraz diety stosowanej w cukrzycy, lekarz POZ może wystawiać skierowania na badanie laboratoryjne kluczowe dla monitorowania stanu zdrowia pacjenta z cukrzycą. Na badania te do tej pory w ramach NFZ mogli kierować jedynie specjaliści (diabetolog, nefrolog, kardiolog). Badanie, o które możesz poprosić lekarza POZ:
• albuminuria w moczu – badanie to wskazuje na wczesny etap niewydolności nerek np. w przebiegu cukrzycowej choroby nerek. Jest to badanie przesiewowe, które powinno być wykonywane raz w roku u pacjentów z cukrzycą oraz nadciśnieniem tętniczym, u których ryzyko uszkodzenia nerek jest wysokie. Albumina jest białkiem osocza, które jest obecne we krwi w wysokich stężeniach. Jeżeli nerki pracują prawidłowo, albumina nie przedostaje się do moczu w ilości oznaczalnej w badaniu laboratoryjnym. Jednocześnie albumina jest jednym z pierwszych białek, które pojawiają się w moczu po uszkodzeniu nerek. Pacjenci ze stale wykrywalnym stężeniem tego białka w moczu (mikroalbuminurią) są w grupie podwyższonego ryzyka rozwoju postępującej choroby nerek oraz chorób sercowo-naczyniowych w przyszłości.
• UACR wskaźnik albumina/kreatynina w moczu – badanie to bardziej precyzyjnie określa ilość albumin wydalanych z moczem. W zależności od pory dnia mocz jest bardziej stężony lub rozcieńczony. Z tego powodu stężenie albuminy w moczu może ulegać wahaniom. Kreatynina, będąca produktem ubocznym przemiany materii w tkance mięśniowej, jest zazwyczaj wydalana do moczu w stałym tempie. Dzięki temu jej oznaczenie jest czynnikiem korygującym w porównaniu do badania samej albuminurii.
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego albuminuria powinna być oznaczana:
• u pacjentów z cukrzycą typu 2 – raz w roku, jeśli pacjent nie jest leczony inhibitorami ACE lub antagonistami receptora ATI
• u pacjentów z cukrzycą typu 1 – raz w roku, pierwsze oznaczenie po 5 latach od diagnozy
• ferrytyna – badanie wykorzystywane do diagnostyki niedoboru żelaza
• witamina B12 – oznaczenie witaminy B12 wykorzystuje się do diagnozowania anemii oraz neuropatii cukrzycowej
• EKG spoczynkowe
• USG Doppler naczyń kończyn dolnych
• echo serca
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Bayer
