Cukrzyca typu 2 to globalna epidemia XXI wieku. Obecnie szacuje się, że na świecie choruje na cukrzycę ponad 530 milionów dorosłych a w Polsce prawie 3 miliony, z czego wielu chorych o tym nie wie, gdyż na wczesnym etapie cukrzyca nie daje żadnych objawów.
Pomimo ogromnego postępu w medycynie nie udało się zahamować ani zmniejszyć galopującej epidemii cukrzycy. Większość osób chorujących na cukrzycę typu 2 ma również inne czynniki ryzyka chorób układu krążenia takie jak nadmierna masa ciała, nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu. Na podstawie badań ustalono, iż osoba chorująca na cukrzycę żyje statystycznie sześć lat krócej niż rówieśnik nie cierpiący na to schorzenie. Jeśli cukrzycy towarzyszy choroba niedokrwienna serca czy przewlekła choroba nerek, różnica w oczekiwanej długości życia jest jeszcze większa.
U podłoża cukrzycy typu 2 leżą predyspozycja genetyczna, nadmierna masa ciała, nieprawidłowa dieta i niewystarczająca aktywność fizyczna. Istnieje, co najmniej kilka a niektórzy autorzy mówią kilkanaście różnych mechanizmów prowadzących do rozwoju tej choroby. Dlatego tak trudno jest dobrać dobry jeden lek, który umożliwiły skuteczne kontrolowanie cukrzycy. Obecnie na rynku istnieje 8 grup leków, o różnych mechanizmach działania, mających zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 2. U wielu chorych do skutecznego leczenia cukrzycy konieczne jest skojarzenie tych leków ze sobą. Istnieją również takie tabletki i preparaty wstrzykiwane, które zawierają w swoim składzie dwie aktywne substancje przeciwcukrzycowe. Takie podejście pozwala na zmniejszenie ilości zażywanych tabletek czy przyjmowanych iniekcji podskórnych.
Spośród leków stosowanych w leczeniu cukrzycy typu 2 należy zwrócić uwagę na dwie grupy. Pierwsza z nich to flozyny. Mechanizm działania flozyn polega na zahamowaniu wchłaniania zwrotnego glukozy w nerkach, w wyniku czego glukoza przedostaje się w dużych ilościach do moczu i tą drogą jest wydalana na zewnątrz. Początkowo sądzono, że ten mechanizm może szkodzić nerkom. W badaniach klinicznych okazało się jednak, że wprost przeciwnie, leki te chronią nerki przed uszkadzającym wpływem cukrzycy. A najważniejsze jest to, że poprawiają czynność serca, wydolność układu krążenia, a niektóre z nich, co stwierdzono w badaniach klinicznych, zmniejszają śmiertelność i wydłużają życie chorych. Ponadto, preparaty te powodują zmniejszenie masy ciała.
Druga grupa leków to leki inkretynowe, działające na zasadzie ludzkiego hormonu GLP-1. Mają one wszechstronne działanie, wśród których należy wymienić stymulowanie komórek beta trzustki do wydzielania insuliny i hamowanie wydzielania z komórek alfa podnoszącego poziom cukru glukagonu. Dzieje się to jednak w inteligentny sposób, tylko w przypadku hiperglikemii. Dlatego stosowanie tych leków nie wiąże się z ryzykiem nadmiernego, niebezpiecznego spadku poziomu cukru. Drugie bardzo ważne działanie tych leków to hamowanie apetytu przez bezpośredni wpływ na ośrodki regulujące
łaknienie w mózgu a także na zahamowanie opróżniania żołądka. Osoba przyjmująca ten lek czuje się syta po spożyciu niewielkiego posiłku. Preparaty te bardzo efektywnie obniżają poziom glukozy we krwi a także redukują masę ciała. W tym ostatnim celu mogą być również stosowane u osób z otyłością, nie chorujących na cukrzycę. Wiele preparatów z tej grupy również zmniejsza ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych i wydłuża życie chorych a także wpływa korzystnie na funkcję nerek.
dr n. med. Przemysław Witek
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Sanofi
