Cukrzyca typu 2 jest chorobą cywilizacyjną i stanowi poważny problem zdrowotny na całym świecie. Według danych Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej oraz Światowej Organizacji Zdrowia na cukrzycę typu 2 choruje na świecie 350-400 milionów ludzi.
Bardzo ważną rolę w kontroli glikemii i zapobieganiu powikłań cukrzycy typu 2 stanowią prawidłowe nawyki żywieniowe. W 2018 roku Schwingshackl i wsp. przeprowadzili zbiorczą analizę (metaanalizę) wyników 56 badań klinicznych próbując odpowiedzieć na pytanie „która dieta jest najkorzystniejsza dla chorego z cukrzycą typu 2?”. Po lupę wzięto kilka popularnych diet (tabela 1).
Tabela 1. Rodzaje diet (nawyków żywieniowych) analizowanych w badaniu Schwingshackl L. i wsp. (2018) [1].
Ważną informacją jest, że do analizy włączono jedynie badanie w których interwencja dietetyczna (stosowanej konkretnej diety) trwała co najmniej 12 tygodni. Analizowano wpływ danej diety na odsetek hemoglobiny glikowanej [HbA1c (%)] oraz stężenie glukozy na czczo [mmol/l]. Porównywano diety do tzw. „diety kontrolnej” czyli braku lub minimalnej interwencji żywieniowej.
Uzyskano bardzo interesujące wyniki (tabela 2).
Tabela 2. Porównanie hipoglikemizujących właściwości wybranych diet. Na podstawie Schwingshackl L. i wsp. (2018) [1].
Jak przedstawiono w tabeli 2 dieta śródziemnomorska w największym stopniu zmniejszała glikemię na czczo (-29 mg/dl), natomiast dieta paleolityczna w największym stopniu zmniejszała odsetek HbA1c (-0,87%). Tak więc w tej analizie dieta wegetariańska i paleolityczna okazały się mieć najkorzystniejszy wpływ na kontrolę glikemii u chorych z cukrzycą typu 2 [1].
Podczas rozważań na temat wpływu różnych nawyków żywieniowych na glikemię nie można nie wspomnieć o spożywaniu kawy. Kawa jest jednym z najczęściej spożywanych napojów na świecie.
W systematycznym przeglądzie literatury przeprowadzonym przez Reis i wsp. (2019) analizowano związek pomiędzy spożywaniem kawy a metabolizmem glukozy. Wyniki przedstawiono w tabeli 3.
Tabela 3. Wpływ spożywania kawy na metabolizm glukozy. Na podstawie Reis C. i wsp. 2019 [2].
Tak więc w tej analizie stwierdzono, że długoterminowy efekt spożywania kawy jest korzystny i może zmniejszać ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 [2].
W ostatnio opublikowanym przeglądzie literatury autorstwa Kolb i wsp. (2021) próbowano podsumować wiedzę dotyczącą potencjalnych korzystnych mechanizmów spożywania kawy na metabolizm glukozy. Stwierdzono, że długoterminowe efekty nawykowego spożywania kawy utrzymują prawidłową funkcję wątroby i komórek beta trzustki [3].
Podsumowując, ukierunkowanie swoich nawyków żywieniowych na dietę śródziemnomorską lub paleolityczną, a także spożywanie 1-3 filiżanek kawy dziennie może zwiększyć stopień kontroli wyrównania metabolicznego u chorych z cukrzycą typu 2.
Stanisław Surma, student medycyny
Monika Romańczyk, studentka medycyny
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łabuzek
Piśmiennictwo
- Schwingshackl, Chaimani A., Hoffmann G., Schwedhelm C., Boeing H. A network meta-analysis on the comparative efficacy of different dietary approaches on glycaemic control in patients with type 2 diabetes mellitus. Eur J Epidemiol 2018; 33(2): 157-170, doi: 10.1007/s10654-017-0352-x.
- Reis C., Dórea, da Costa T. Effects of coffee consumption on glucose metabolism: a systematic review of clinical trials. J Tradit Complement Med. 2018; 9(3): 184-191, doi: 10.1016/j.jtcme.2018.01.001.
- Kolb H., Martin S., Kempf K. Coffee and lower risk of type 2 diabetes: arguments for a causal relationship. Nutrients 2021; 13(4): 1144, doi: 10.3390/nu13041144.
