Głównym celem leczenia cukrzycy jest zapobieganie rozwojowi przewlekłych powikłań naczyniowych, takich jak mikroangiopatie i makroangiopatie. Utrzymująca się latami hiperglikemia prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i neuronów nerwów obwodowych. Do mikroangiopatii zalicza się retinopatię, nefropatię (cukrzycową chorobę nerek) i neuropatię, a do makroangiopatii – chorobę niedokrwienną serca, chorobę naczyniową mózgu i chorobę tętnic obwodowych.
Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa)
Cukrzycowa choroba nerek dawniej zwana była nefropatią cukrzycową. Choroba ta jest jednym z przewlekłych powikłań nieleczonej cukrzycy. Bardzo ważną rolę w patogenezie tego schorzenia odgrywa hiperglikemia (podwyższone stężenie glukozy we krwi). Inne ważne czynniki ryzyka wystąpienia nefropatii zebrano w tabeli 1.
| Niewyrównana cukrzyca |
| Płeć męska |
| Nadciśnienie tętnicze |
| Predyspozycje genetyczne |
| Palenie tytoniu |
| Nadmiar białka w diecie |
| Wysokie stężenie cholesteroli i trójglicerydów w surowicy |
Tabela 1. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia cukrzycowej choroby nerek.
Ryzyko uszkodzenia nerek u chorych na cukrzycę jest ok. 12-17 razy większe niż u osób bez cukrzycy. Nefropatia cukrzycowa dotyka 20-40% chorych na cukrzycę.
Fazy cukrzycowej choroby nerek
Użytecznym klinicznie podziałem cukrzycowej choroby nerek jest klasyfikacja wg Mogensena:
Ryc. 1. Podział cukrzycowej choroby nerek. Źródło: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.4.1.
W początkowym stadium nefropatii cukrzycowej objawy choroby mogą być niezauważone przez pacjenta. Do takich symptomów należy nadciśnienie tętnicze, które może wynikać z innych przyczyn, niezwiązanych z nefropatią. Rozpoznanie wczesnego etapu nefropatii cukrzycowej przez lekarza klinicystę opiera się na wynikach badań moczu, w którym można wykryć nadmierną ilość albumin. Kolejne stadia nefropatii, charakteryzują się występowaniem bardziej zauważalnych objawów klinicznych, do których należą: obrzęki, osłabienie, męczliwość, wysokie ciśnienie tętnicze, szaro-ziemiste zabarwienie skóry.
Leczenie cukrzycowej choroby nerek
Najistotniejszym elementem leczenia nefropatii cukrzycowej jest wyrównanie cukrzycy tzn. utrzymywanie stężenia glukozy w zalecanych granicach normy. Bardzo ważne jest również wyeliminowanie innych czynników sprzyjających nefropatii t.j. palenie papierosów, nadmiar białka w diecie, czy wysokie ciśnienie tętnicze.
Do głównych metod leczenia nerkozastępczego pacjentów z nefropatią cukrzycową należą: dializa otrzewnowa, hemodializa lub przeszczepienie nerki. Nefropatia cukrzycowa jest najczęstszą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek. Chorzy dotknięci tym schorzeniem rozpoczynają dializoterapię wcześniej niż pacjenci ze schyłkową niewydolnością nerek związaną z innymi przyczynami. Jeżeli istnieją przeciwwskazania do dializoterapii, nie należy jej odkładać, ponieważ może dojść do pogorszenia stanu ogólnego pacjenta. Chorzy przed rozpoczęciem dializoterapii powinni zaszczepić się przeciw WZW B, ponieważ istnieje spore ryzyko zakażenia podczas dializy.
Monika Romańczyk, studentka medycyny
Stanisław Surma, student medycyny
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łabuzek
Bibliografia:
1. Stanisław Czekalski: Cukrzycowa choroba nerek (nefropatia cukrzycowa) i inne choroby nerek w cukrzycy. Wydanie II uzupełnione. Termedia Wydawnictwo Medyczne 2013.
2. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.4.1.
