Obecnie mamy do dyspozycji dwa sposoby kontrolowania poziomu cukru w warunkach domowych – badanie glukometrem z kropli krwi lub stosowanie systemu do ciągłego monitorowania glikemii. Czym różnią się te dwie metody? Czy ciągłe monitorowanie jest dobrym rozwiązaniem dla każdego pacjenta z cukrzycą? Czy wraz z upowszechnieniem się nowych technologii glukometry odejdą do lamusa?
Nakłuwanie opuszki palca, pobieranie niewielkiej kropli krwi, nanoszenie jej na pasek testowy i krótkie oczekiwanie na wynik – przez dekady badanie cukru we krwi glukometrem było chlebem powszednim każdego pacjenta z cukrzycą. Kilka lat temu glukometry zaczęły być powoli wypierane przez systemy do ciągłego monitorowania glikemii. Początkowo traktowane jako kosztowna nowinka technologiczna, okazały się prawdziwą rewolucją w sposobie monitorowania poziomu cukru. Na czym ta rewolucja polega?
Możliwości, jakie daje glukometr
Kontrolując cukier glukometrem kilka lub nawet kilkanaście razy na dobę otrzymujemy punktowy wgląd w glikemię. Wiemy, jaki jest poziom cukru we krwi dokładnie w momencie badania. Nie mamy pewności, co było wcześniej, ani jak cukier będzie się zmieniał w najbliższej przyszłości. Nie znamy ani kierunku, ani tempa zachodzących w organizmie zmian. U osób leczonych w modelu intensywnej insulinoterapii (czyli u wszystkich pacjentów z cukrzycą typu 1 i części pacjentów z cukrzycą typu 2) pomiar glukometrem wykonuje się standardowo w kilku newralgicznych momentach w ciągu doby:
• na czczo
• przed i po każdym posiłku
• przed snem
• przed aktywnością fizyczną, albo np. jazdą samochodem
• w sytuacji gorszego samopoczucia
Skontrolowanie cukru glukometrem ma szczególne znaczenie przed podaniem insuliny, aktualny wynik jest bowiem punktem wyjścia do ustalenia odpowiedniej dawki leku. Pacjenci leczenie lekami doustnymi, np. metforminą zazwyczaj nie wymagają tak częstych pomiarów glikemii. Wiele osób z cukrzycą typu 2 nie leczonych insuliną, a kombinacją leków hipoglikemizujących, dokonuje pomiarów cukru kilka razy na dobę. Dawki leków doustnych nie uzależnia się od poziomu cukru we krwi. Badając cukier glukometrem pacjent sprawdza, czy stosowane leczenie oraz dieta przynoszą odpowiedni skutek, czyli czy jego glikemie mieszczą się w ustalonych z lekarzem zakresach.
Możliwości, jakie daje ciągłe monitorowanie glikemii
Dzięki tej technologii pacjent ma dostęp do wyników pomiarów glukozy przez 24 godziny na dobę, bez konieczności nakłuwania opuszki palca. System automatycznie mierzy i zapisuje wartości stężenia glukozy w płynie śródmiąższowym co określony czas (np. 15 minut w przypadku systemu FreeStyle Libre). Na podstawie tych pomiarów pojawia się aktualny wynik glukozy, obraz zmian glikemii w ciągu ostatnich 8 godzin a także strzałka trendu informująca o kierunku oraz tempie zmian glikemii w najbliższym czasie. Glikemia może:
• wzrastać w szybkim tempie
• wzrastać w umiarkowanym tempie
• utrzymywać się na stabilnym poziomie
• obniżać się w umiarkowanym tempie
• obniżać się w szybkim tempie
Strzałka trendu informuje nas, co się będzie działo ze stężeniem glukozy w najbliższej przyszłości. Jest to niezwykle cenna z punktu widzenia pacjenta wiedza, dzięki której można bardziej świadomie, a przez to bardziej precyzyjnie podjąć decyzję odnośnie leczenia (dawki insuliny, posiłku, aktywności fizycznej). To dzięki strzałkom trendu można być o krok przed cukrzycą, bo można przewidywać, jak będzie się kształtowała glikemia, a tym samym przeciwdziałać jej nadmiernym spadkom bądź wzrostom.
Ciągłe monitorowanie glikemii a hipoglikemie
Hipoglikemia to jedna z największych obaw osób chorujących na cukrzycę. Zbyt niski poziom cukru we krwi nie tylko jest nieprzyjemny, ale przede wszystkim jest niebezpieczny. Niedocukrzenia są dużym obciążeniem dla układu sercowo-naczyniowego, który i tak jest mocno nadwyrężony przez cukrzycę. Ponadto są zagrożeniem „tu i teraz” – mogą doprowadzić do utraty przytomności. Stosowanie systemów do ciągłego monitorowania glikemii znacząco redukuje ryzyko niedocukrzeń i obawy pacjenta związane w tym powikłaniem. Już dzięki strzałce trendu jesteśmy w stanie przewidzieć, jak będzie wyglądała glikemia w najbliższej przyszłości i odpowiednio szybko zareagować. Stosowanie systemów CGM nie tylko alarmuje nas o zbliżającej się hipoglikemii, ale co jeszcze ważniejsza pozwala zadziałać z wyprzedzeniem, by nieprawidłowości uniknąć.
Dla kogo ciągły monitoring glikemii jest najbardziej zalecany:
• dla pacjentów leczonych insuliną, szczególnie w modelu intensywnej insulinoterapii
• dla osób dla których częste nakłuwanie opuszki palca do badania glukometrem jest bolesne i stresujące
• dla pacjentów z problemami w wyrównaniu glikemii
• dla osób z nieświadomością hipoglikemii
• dla sportowców z cukrzycą
• dla kierowców zawodowych
• dla pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy przyjmują leki doustne, które mogą powodować niedocukrzenia
Wojtek Domański
