Leczenie cukrzycy zawsze ma na celu ustabilizowanie poziomu cukru we krwi, aby pacjent czuł się dobrze oraz nie był narażony na rozwój powikłań. Jednak normy glikemii, do jakich diabetycy powinni dążyć na różnych etapach życia są różne. Nie każdy chory na cukrzycę może, a nawet nie każdy powinien osiągać wartość hemoglobiny glikowanej na poziomie 7%.
W wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego czytamy, że celem dla pacjentów w zaawansowanym wieku z wieloletnią cukrzycą i istotnymi powikłaniami o charakterze makroangiopatii (przebyty zawał serca i/lub udar mózgu) i/lub licznymi chorobami towarzyszącymi jest hemoglobina glikowana na poziomie 8%.
A to oznacza, że średnia glikemia w tej grupie chorych powinna wynosić 183 mg/dl; przy czym cukier przed posiłkiem powinien oscylować wokół wartości 155 mg/dl, a po posiłku około 189 mg/dl. W najnowszych zaleceniach klinicznych PTD uwzględniono także docelowe parametry glikemii u chorych na cukrzycę typu 1 i 2 stosujących systemy do ciągłego monitorowania glikemii. W przypadku systemów CGM/FGM bierze się pod uwagę:
• Czas spędzony w glikemii docelowej (tzw. time in range, TIR)
• Czas spędzony poniżej glikemii docelowej (tzw. time below range, TBR)
• Czas spędzony powyżej glikemii docelowej (tzw. time above range, TAR)
Jak te parametry powinny przedstawiać się u osób starszych leczonych insuliną? Otóż wg wytycznych PTD seniorzy (a także inni pacjenci o wysokim ryzyku hipoglikemii) powinni:
• Powyżej 50% czasy spędzać w zakresie docelowym, definiowanym jako glikemia w zakresie 70-180 mg/dl
• Poniżej 1% czasu (mniej niż 15 minut na dobę) spędzać poniżej zakresu docelowego (cukier poniżej 70 mg/dl)
• Poniżej 10% czasu (mniej niż 2 godziny 24 minuty) spędzać powyżej zakresu docelowego, w tym przypadku definiowanego jako glikemia powyżej 250 mg/dl.
Aby lepiej zrozumieć różnice w ytycznych dla seniorów w porównaniu z młodszymi diabetykami warto wspomnieć, że celem dla osób młodszych z cukrzycą typu 1 i 2 jest spędzenia co najmniej 70% czasu w zakresie docelowym, poniżej 5% czasy powyżej zakresu docelowego (250 mg/dl) oraz poniżej 4% czasy poniżej zakresu docelowego (70/mg/dl). Dzięki temu porównaniu doskonale widać, że w przypadku starszych pacjentów z cukrzycą kluczową kwestią jest niedopuszczanie do hipoglikemii, co jest możliwe tylko wtedy, gdy zalecane wartości glikemii nie są nadmiernie wyśrubowane.
Niedocukrzenia szczególnie niebezpieczne dla seniorów
U osób starszych z wieloletnią cukrzycą, zazwyczaj występują powikłania mikro i makronaczyniowe. Te pierwsze dotyczą małych naczyń krwionośnych, te drugie naczyń dużych w układzie krążenia. W przypadku obydwu typów powikłań bardzo niekorzystną sytuacją jest hipoglikemia. Częste i znaczące niedocukrzenia mogą doprowadzić do incydentów sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udar mózgu. Mówiąc o powikłaniach cukrzycy zwykle wiąże się je z hiperglikemią, przecukrzeniem, co jest skojarzeniem prawidłowym, ale niepełnym. Przecukrzenia tworzą środowisko sprzyjające chorobom układu krążenia, niedocukrzenia bywają impulsem, którym w tym sprzyjającym środowisku prowadzi do incydentów kardiologicznych.
Z kolei powikłania mikronaczyniowe, w szczególności neuropatia cukrzycowa, sprawiają, że zdolność wyczuwania zbliżającego się niedocukrzenia, zmniejsza się. Starsi pacjenci bardzo późno (a niekiedy wcale) orientują się, że mają niski poziom cukru. W związku z czym ryzyko ciężkich hipoglikemii, przebiegających z utratą przytomności jest u nich bardzo duże. Dlatego u seniorów z cukrzycą priorytetem jest jak najmniej niedocukrzeń, a co za tym idzie, nieco wyższe normy dla docelowych wartości glikemii na co dzień.
