Czy kobieta z cukrzycą wykrytą w młodym wieku może starać się o dziecko ?
Tak, obecnie większość kobiet z cukrzycą, zarówno typu 1, jak i 2, może zajść w ciążę, po odpowiednim przygotowaniu. Tylko nielicznej grupie, z poważnymi powikłaniami cukrzycowymi, odradza się staranie o dziecko (więcej poniżej).
W pierwszych tygodniach ciąży dochodzi do zjawiska organogenzy, czyli tworzenia narządów u dziecka. Jest udowodnione, że podwyższone wartości glikemii mogą niekorzystnie wpłynąć na tworzenie narządów, prowadząc do wad wrodzonych, poronień, czy nieprawidłowej wagi dziecka. Nie oznacza to jednak, że kobieta z cukrzycą wykrytą przed ciążą, nie może zajść w ciążę. W zdecydowanej większości przypadków wystarczy odpowiednie przygotowanie przed rozpoczęciem okresu prokreacyjnego, aby bardzo zmniejszyć ryzyko jakichkolwiek powikłań cukrzycy u płodu.
Kiedy i jak kobieta z cukrzycą powinna przygotować się do ciąży ?
Zaleca się rozpoczęcie przygotować 3-6 miesięcy przed okresem prokreacyjnym.
Przygotowanie ma służyć dwóm celom:
- Normalizację poziomów cukrów
- Ocenę stanu ogólnego, ze szczególnym uwzględnieniem
Odnośnie normalizacji cukrów uznaje się, że optymalnym HBA1C przed ciążą i w pierwszym trymestrze jest wartość <6.5%, w drugim i trzecim trymestrze < 6%. Oczywiście razem z unikaniem hipoglikemii. W przypadku dobrej współpracy lekarz – pacjent, jest to możliwe do osiągnięcia.
W przypadku cukrzycy typu 1 – nie wszystkie insuliny dostępne w ciąży , a część nie ma rejestracji na ciążę w ogóle, chociaż przyjmuje się, że nie powinny zaszkodzić w ciąży. To powoduje, że zaleca się zmianę insulin na dopuszczone w ciąży, jeszcze w czasie prokreacji.
W przypadku cukrzycy typu 2, w okresie prokreacji zaleca się zmianę wszelkich leków doustnych na insuliny. Wyjątek stanowi metformina, którą należy odstawić zaraz po potwierdzeniu ciąży, w czasie prokreacji można stosować.
Na co jeszcze, oprócz poziomów cukrów i rodzaju leczenia, należy zwrócić uwagę ?
Należy ocenić stan ogólny, przede wszystkim:
– ocena dna oka
– ocena funkcji nerek – mikroalbminuria
– ocenę funkcji tarczycy
– ocenę stanu układu krążenia, oraz lipidogramu – jeżeli w tym zakresie występują nieprawidłowości, należy skonsultować się z Kardiologiem
Powyższe pozwalają sprawdzić, czy zanim pojawi się ciąża, która jest obciążeniem dla organizmu, nie występują choroby współistniejące, w tym powikłania cukrzycowe, a jeżeli występują, to w jakim nasileniu. To da możliwość wdrożenia odpowiedniego leczenia jeszcze przed zajściem w ciążę, ewentualnie odroczenia starania się o dziecko, do czasu wyrównania.
Kiedy nie zalecamy zajścia w ciążę ?
Istnieją powikłania, przy których odradzamy zajście w ciążę, ponieważ wiemy, że mogę się one nasilić na tyle, że będzie istniał problem z ich opanowaniem. Należą do nich:
– ciężka, niepoddająca się leczeniu, retinopatia
– zaawansowana choroba nerek
– ciężkie uszkodzenie mięśnia serca
Jeżeli jednak pacjentka podejmie decyzję o zajściu w ciążę, powinna otrzymać pełne wsparcie zespołu specjalistów.
Co można zrobić, aby nie ryzykować zajścia w ciążę, przy jeszcze niewyrównanych glikemiach ?
W takich sytuacjach zaleca się stosowanie antykoncepcji. W cukrzycy dopuszczalna jest, poza antykoncepcją barierową (prezerwatywy, kapturki), również antykoncepcja doustna – rodzaj leku powinien zostać dobrany przez ginekologa.
Jak powinien wyglądać nadzór diabetologiczny w ciąży ?
Wizyty powinny odbywać się regularnie co 2-3 tygodnie, minimum co 4 tygodnie. Zaleca się glikemie 70-90 w nocy i rano oraz przed posiłkami, a godzinę po posiłku do 140mg/dl.
dr Maciej Kamiński
