Opłata cukrowa to dodatkowe środki finansowe, które – efektywnie wydatkowane – mogłyby znacząco poprawić jakość opieki m.in. nad pacjentami diabetologicznymi. Jednak już kolejny raz pojawia się problem z właściwą alokacją tych środków.
Wprowadzenie od początku 2021 roku tzw. opłaty cukrowej miało dwa zasadnicze cele. Pierwszym z nich było ograniczenie sprzedaży i spożycia napojów słodzonych. Jak wskazywał w ostatnim czasie m.in. wiceminister zdrowia Waldemar Kraska w odpowiedzi na interpelację posła Arkadiusza Marchewki, w tym zakresie podatek spełnił swoje założenia, doprowadzając do „zmiany trendu w nawykach żywieniowych”[1]. Opłata cukrowa to jednak także znaczące, niedostępne nigdy wcześniej dodatkowe środki finansowe, które – efektywnie wydatkowane – mogłyby znacząco poprawić jakość opieki m.in. nad pacjentami diabetologicznymi. „Wydaje się jednak, że drugi rok z rzędu mamy problem z właściwą alokacją tych środków” – wskazuje Anna Śliwińska, Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.
Ubiegłoroczne sprawozdanie z wykorzystania opłaty cukrowej wzbudziło dużo wątpliwości w środowisku pacjentów i ekspertów. Podkreślano, że dokument nie wskazywał m.in. jaka część środków przeznaczonych na opiekę diabetologiczną pochodziła z przychodów z tzw. podatku cukrowego, co zrodziło obawy, że pieniądze „rozpłynęły się w systemie”. „Wskazując braki w opracowaniu środowisko pacjentów nieustannie apelowało, aby w kolejnych latach raportowanie w tym zakresie było – w miarę możliwości bardziej dokładne, a same środki były wydatkowane zgodnie z ustawowym przeznaczeniem. Liczyliśmy, że sprawozdanie za 2022 rok dostarczy nam lepszych, bardziej merytorycznych odpowiedzi na nasze wątpliwości” – dodaje Anna Śliwińska.
BRAK PUBLIKACJI SPRAWOZDANIA
W tym roku wątpliwości pojawiło się jednak jeszcze więcej, gdyż ani Ministerstwo Zdrowia, ani Narodowy Fundusz Zdrowia – mimo apeli ze strony pacjentów, ale także parlamentarzystów – nie przedstawiły raportu do publicznej wiadomości. Polskie Stowarzyszenie Diabetyków uzyskało do niego dostęp dopiero w trybie dostępu do informacji publicznej.
Według otrzymanego sprawozdania wpływy związane z podatkiem cukrowym wyniosły ponad 1,59 mld zł, a więc o blisko 170 mln zł więcej niż rok temu (1,42 mld). Choć sprawozdanie jest zdecydowanie bardziej rozbudowane niż rok temu, w odróżnieniu od raportu za rok 2021 Narodowy Fundusz Zdrowia nie wskazał jednak, jaka kwota została ostatecznie wydana i na co konkretnie zostały przeznaczone pieniądze.
PIENIĄDZE ZNÓW ROZPŁYNĘŁY SIĘ W SYSTEMIE
„Trzeba stwierdzić, że tegoroczne sprawozdanie nie tyle stanowi podsumowanie wydatków z opłaty cukrowej, co raczej zestawienie wszystkich działań Funduszu* skierowanych do pacjentów z chorobami metabolicznymi oraz aktywności z obszaru profilaktyki. Jakkolwiek z dużą satysfakcją można obserwować, jak rosną wydatki na tę grupę chorych, to jednak po raz kolejny nie mamy informacji, jaka część tych wydatków pochodziła z opłaty cukrowej. Znów mamy – niestety – poczucie, że pieniądze rozpływają się w systemie” – przyznaje Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków.
* W sprawozdaniu wskazano takie punkty jak: refundacja produktów leczniczych w cukrzycy, realizacja KOS-BAR, realizacja świadczeń w rodzaju AOS, portal diety NFZ, podcasty edukacyjne, akcja „Środy z Profilaktyką”, Akademia NFZ, treści na stronie pacjent.gov.pl, działania stacjonarne w zakresie profilaktyki otyłości, stanowiska ds. profilaktyki w oddziałach wojewódzkich NFZ oraz stacjonarne wydarzenia profilaktyczne.
Link do informacji o sposobie wykorzystania środków z opłaty cukrowej NFZ
[1] https://orka2.sejm.gov.pl/INT9.nsf/klucz/ATTCTPH5C/%24FILE/i41907-o1.pdf
