Cukrzyca typu 2 ma charakter postępujący, co wynika ze zmniejszania się ilości czynnych komórek produkujących insulinę. Jeszcze do niedawna, gdy nowoczesne leki nie były dostępne, przebieg terapii wyglądał następująco: stosowano jeden, dwa leki doustne, a następnie dość szybko wobec ich nieskuteczności na skutek wyczerpania komórek beta trzustki, włączano insulinę. Jednak zastosowanie insuliny, szczególnie szybkodziałającej wiąże się ze zwiększeniem ryzyka hipoglikemii, a także ze wzrostem masy ciała. Skutkuje to dalszym wzrostem glikemii i koniecznością zwiększania ilości wstrzyknięć i dawek insuliny.
Obecnie dzięki nowoczesnym lekom przeciwcukrzycowym, które dłużej chronią komórki beta trzustki, jest możliwe przez wiele lat prowadzenie terapii bez stosowania insuliny, a nawet u niektórych chorych już leczonych insuliną, zmniejszenie ilości wstrzyknięć czy wręcz odstawienie insuliny.
Ponadto, wytyczne postępowania w cukrzycy typu 2 w momencie inicjacji terapii obligują do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego chorych. Wysokie i bardzo wysokie ryzyko chorób układu krążenia stwierdza się u chorych, u których już występuje choroba niedokrwienna serca, choroba naczyniowa mózgu, miażdżyca tętnic obwodowych, przewlekła choroba nerek, czy współwystępowanie nadciśnienia tętniczego, podwyższonego poziomu cholesterolu, wieku powyżej 60 roku życia, nadmiernej masy ciała, palenia tytoniu. W praktyce u większości chorych.
U pacjentów, u których stwierdzamy wysokie i bardzo wysokie ryzyko chorób układu krążenia preferencyjnie powinniśmy zastosować już od początku leczenia cukrzycy flozynę lub lek inkretynowy niezależnie od glikemii, nawet gdy cukrzyca jest wyrównana. Takie postępowanie ma na celu nie tylko poprawę kontroli cukrzycy ale przede wszystkim zmniejszenie ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych (zawału serca, udaru mózgu, zgonu z powodów sercowo-naczyniowych) czy rozwinięcia się przewlekłej choroby nerek.
W przebiegu cukrzycy typu 2 dochodzi do takiej sytuacji, gdy na skutek ubywania czynnych komórek produkujących insulinę pomimo skojarzenia kilku leków nieinsulinowych stężenie glukozy we krwi jest za wysokie. Jest to moment, w którym należy pomyśleć o włączeniu insuliny w iniekcjach. Zaletą takiego postępowania jest obniżenie poziomu glukozy w nocy i na czczo, co jest trudne przy zastosowaniu leków nieinsulinowych.
Zalecenia kliniczne międzynarodowych towarzystw diabetologicznych w tym także polskiego towarzystwa diabetologicznego rekomendują, aby zawsze przed włączeniem insuliny rozważyć wcześniej lek inkretynowy. W przypadku konieczności dalszej modyfikacji leczenia zanim dodamy kolejne wstrzyknięcie insuliny również należy rozważyć lek inkretynowy.
Badania kliniczne wykazały, iż u chorych z niewyrównaną cukrzycą typu 2, dołączenie leku inkretynowego zamiast insuliny długodziałającej czy mieszanek insulinowych powoduje podobną poprawę glikemii. To, co różni te leki to istotny spadek masy ciała po zastosowaniu leku inkretynowego w przeciwieństwie do zwiększenia masy ciała po włączeniu insuliny.
dr n. med. Przemysław Witek
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Sanofi
