Jednym z głównych czynników ryzyka cukrzycy typu 2 jest nadmierna masa ciała. Niezależnie od czasu trwania diabetes mellitus można zauważyć, że większość pacjentów boryka się z nadwagą lub otyłością. Jednocześnie w Zaleceniach klinicznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego czytamy, że w terapii cukrzycy typu 2 równorzędnym celem do obniżania glikemii jest redukcja lub/i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Czy cele te można realizować jednocześnie?
Dzisiaj nie ma już wątpliwości co do tego, że otyłość jest chorobą, która sprzyja rozwojowi wieku kolejnych problemów zdrowotnych, w tym cukrzycy typu 2. Stąd tak dużo mówi się obecnie o konieczności jej leczenia. Ta potrzeba nie znika u osób, które już na cukrzycą typu 2 chorują, a wręcz przeciwnie – połączenie tych dwóch chorób metabolicznych potęguje ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, układu oddechowego czy niektórych typów nowotworów. To dlatego, każdy kto choruje na cukrzycę typu 2 i ma nadmiar kilogramów zapewne nie raz słyszał od lekarza prowadzącego, że ma mniej jeść i więcej się ruszać, żeby schudnąć… Niestety 90% pacjentów z cukrzycą nie jest w stanie zredukować masy ciała poprzez zmianę swojej diety oraz zwiększenie aktywności fizycznej. Czy zatem sprostanie zaleceniom lekarzy odnośnie redukcji masy ciała jest w tej grupie pacjentów w ogóle możliwe?
Współczesne możliwości leczenia cukrzycy
Leczenie cukrzycy typu 2 na przestrzeni lat zmieniło się o 180 stopni. Kiedyś medycyna była w stanie zaoferować pacjentom jedynie mniej lub bardziej skuteczne leki na obniżanie stężenia cukru we krwi. Mimo tego, u chorych nadal rozwijały się przewlekłe powikłania, takie jak chociażby choroby układu krążenia, które bardzo często były bezpośrednią przyczyną zgonu u osób z cukrzycą. Z czasem zaczęły pojawiać się leki, które nie tylko pozwalały na utrzymywanie normoglikemii, ale także chroniły przed powikłaniami. Przykładem są tzw. nowoczesne leki przeciwcukrzycowe – analogi GLP-1 oraz inhibitory SGLT-2, które mają korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, pracę nerek, ale także na masę ciała.
Leki „na otyłość”
Od kilku lat jest możliwe farmakologiczne leczenie otyłości, czyli dostępne są leki, które sprzyjają redukcji macy ciała. Zważywszy na to, że otyłość jest epidemią XXI wieku, jest to prawdziwa rewolucja. Warto jednak podkreślić, że zaczęła się ona od… leków na cukrzycę. W preparatach mających na celu wspomaganie redukcji masy ciała wykorzystuje się te same substancje, które już wcześniej zostały zastosowane w lekach przeciwcukrzycowych, tylko w innych dawkach. A to oznacza, że obecnie można leczyć jednocześnie cukrzycę i otyłość, na dodatek przyjmując w tym celu ten sam preparat.
Obniżaj glikemię i… wagę
W aktualnych Zaleceniach klinicznych PTD czytamy, że „przy współistnieniu cukrzycy typu 2 i otyłości wskazane jest stosowanie antagonisty receptora GLP-1 lub podwójnego agonisty receptorów GIP/GLP-1, lub inhibitorów SGLT-2”. Jakie właściwości mają te substancje czynne?
• Semaglutyd (antagonista receptora GLP-1)
Działanie semaglutydu polega na stymulacji uwalniania insuliny, spowolnieniu procesu opróżniania żołądka oraz redukcji wydzielania glukagonu. Kluczową cechą jest regulacja poziomu glukozy w zależności od jej stężenia. Gdy poziom glukozy jest niski, hamuje uwalnianie insuliny, ale nie wpływa na wydzielanie glukagonu. Dodatkowo semaglutyd imituje działanie hormonu GLP-1, który odgrywa kluczową rolę w regulacji uczucia głodu i sytości. Dzięki temu pacjenci często odczuwają mniejszy apetyt, co prowadzi do ograniczenia kaloryczności posiłków i w efekcie – redukcji masy ciała.
• Tirzepatyd (antagonista receptorów GIP i GLP-1
Tirzepatyd to antagonista dwóch receptorów GIP oraz GLP-1 oraz glukagonu, przez co jego działanie jest bardziej wszechstronne. Poprawia kontrolę glikemii, powodując zmniejszenie stężenia glukozy na czczo i po posiłku u pacjentów z cukrzycą typu 2 w kilku mechanizmach. Tirzepatyd reguluje łaknienie, zwiększając uczucie sytości i pełności oraz zmniejszając uczucie głodu, przez co zmniejsza spożycie pokarmu, zmniejsza masę ciała oraz
masę tkanki tłuszczowej w organizmie.
• Dapagliflozyna, Empagliflozyna, Kanagliflozyna (inhibitory SGLT2)
Flozyny, to leki stosowane głównie w leczeniu cukrzycy typu 2. Działają one poprzez blokowanie białek SGLT2 w nerkach, które normalnie odpowiadają za wchłanianie zwrotne glukozy z moczu do krwi. W rezultacie, glukoza jest wydalana z moczem, co obniża poziom cukru we krwi i może pomóc w utracie wagi. Pacjent stosujący flozyny taci dzienni wraz z moczem około 300 kcal.
Leczenie cukrzycy nie sprowadza się obecnie do obniżania glikemii, ale polega na aktywnym przeciwdziałaniu powikłaniom sercowo-naczyniowym i nerkowym oraz na wspieraniu jednego z głównych celów leczenia, jakim jest redukcja masy ciała. Jak dokładnie działają leki stosowane w leczeniu otyłości, kto i jak powinien je przyjmować napiszemy w kolejnym numerze Biuletynu.
Redakcja
