Niewielkie urządzenia elektroniczne ze zbiorniczkiem na insulinę, z którego wychodzi dren zakończony wkłuciem umieszczonym w tkance podskórnej. Do takiej pompy insulinowej jesteśmy przyzwyczajeni. Ale to przecież nie jedyny patent na pompę. Na świecie od lat, a w Polsce od niedawna dostępne są także pompy insulinowe bez drenu. Jak działają? Jakie są zalety i wady takiego rozwiązania?
Osoby przyzwyczajone do tradycyjnej pompy insulinowej słysząc o pompie bezdrenowej w pierwszej chwili najczęściej nie potrafią jej sobie wyobrazić. Jak to możliwe, by pompa nie posiadała „kabelka”, skoro insulina musi jakoś przepływać ze zbiorniczka do wkłucia i tkanki podskórnej…
Pompa bez drenu pomyślana jest inaczej. To system, którego kluczowymi elementami są:
- mikropompa, którą umieszcza się wraz z wkłuciem na skórze
- urządzenia do jej obsługi
Mówiąc obrazowo, zbiornik z insuliną w pompie bezdrenowej jest przy wkłuciu, a jej programowanie urządzenia odbywa się za pomocą zewnętrznego urządzenia przypominającego telefon.
Współczesna technologia pozwala na bezproblemową komunikację takich elementów między sobą (znamy to chociażby z systemów do ciągłego monitorowania glikemii), a ponieważ zbiorniczek na insulinę jest bezpośrednio przy wkłuciu nie jest potrzebny nawet najkrótszy dren.
Takie rozwiązanie powoduje, że można pozbyć się nielubianych przez wielu „kabelków”, ale oczywiście trzeba zweryfikować swoje wyobrażenie wkłucia. W przypadku pompy bezdrenowej sama kaniula jest podobnej długości co tradycyjne igły, niemniej do niej przytwierdza się mikropompę, co siłą rzeczy sprawia, że element ten jest nieco większy i nieco bardziej odstaje od skóry niż wkłucie tradycyjnej pompy.
Funkcjonalność w mikrorozmiarze
Wyzwaniem dla stworzenia pompy bez drenu jest połączenie niewielkich rozmiarów tej części systemu, która jest mocowana do skóry z funkcjami, do których użytkownicy pomp insulinowych zdążyli się już przyzwyczaić. Mikropompa podobnie jak pompa tradycyjna powinna dawać możliwość:
- programowania różnego rodzaju bolusów
- czasowej zmiany dawki podstawowej
A jednocześnie powinna być jak najmniejszych rozmiarów, alby jej noszenia na ciele było akceptowalne dla użytkowników. Pierwsze pompy bezdrenowe (użytkowane na rynku amerykańskim) były przeznaczone raczej dla pacjentów z cukrzycą typu 2, ponieważ nie posiadały wspomnianych wyżej funkcji, pożądanych przez diabetyków z cukrzycą typu 1. Współczesne mikropompy łączą już zalety pomp drenowych i bezdrenowych – mimo braku fizycznego połączenia pomiędzy elementami systemu posiadają wszystkie funkcjonalności tradycyjnej pompy i są na tyle małe i lekkie, by zasługiwać na miano „mikro”.
Zalety pompy bezdrenowej
Niektórzy diabetycy nigdy nie przekonali się do pompy insulinowej, bo czuli się na niej „jak na smyczy”. Wszystko z powodu drenu łączącego urządzenie z wkłuciem. Z relacji pacjentów wynika, że dren bywa najbardziej problematyczny w czasie snu oraz w czasie korzystania z toalety. W rozwiązaniu bez drenu te problemy zostały zniwelowane.
Co jeszcze zyskujemy podając insulinę bez pośrednictwa drenu?
- Większą dyskrecję leczenia – w przypadku pompy bez drenu żadne jej elementy nie wystają spod ubrania. Natomiast urządzenie do programowania pompy przypomina smartfon, przez co wygląda przyjaźnie i nie zwraca większej uwagi.
- Większą swobodę ruchów.
- Większą swobodę w doborze stroju – nie trzeba „kombinować”, gdzie przypiąć lub ukryć pompę.
- Brak ryzyka zapowietrzenia się lub zgięcia drenu.
- Insulina noszona przy ciele zachowuje bardziej stabilną temperaturę – mniejsze ryzyko jej przemrożenia.
Jakie są wady takiego rozwiązania?
Za wadę pompy bezdrenowej można uznać fakt, że część systemu mocowana do skóry jest większych rozmiarów niż samo wkłucie tradycyjnej pompy. To czy wygodniejszy jest dla nas dren czy też wkłucie obudowane mikropompą jest zapewne kwestią indywidualną. Trzeba przetestować, by się przekonać.
Pompa bez drenu w praktyce
Dostępna w Polsce pompa bez drenu to system Accu-Chek Solo, w skład którego wchodzą
- mikropompa bezdrenowa
- urządzenie sterujące, nazywane menedżerem cukrzycy
Za pomocą menedżera cukrzycy pacjent dokonuje ustawień pompy, np. programuje dawkę bazową insuliny, podaje bolusy, sprawdza ilość dostępnej insuliny, może przeglądać historię podawanych bolusów, historię alarmów, sprawdzić wszystkie ustawienia urządzenia. Na ekranie menedżera cukrzycy, podobnie jak na wyświetlaczu tradycyjnej pompy, wyświetlane są informacje o:
- przepływie podstawowym
- bolusach w trakcie ich podawania
- ilości dostępnej insuliny
- ostatni poziom cukru we krwi (z godziną)
Menedżer cukrzycy ma jednocześnie wbudowany glukometr, do którego pasują paski testowe Accu-Chek Performa oraz kalkulator bolusa. Aktualnie pompa nie jest kompatybilna z systemami do ciągłego monitorowania glikemii.
Mikropompa jest mocowana do skóry za pomocą specjalnego uchwytu, a wkłucie do niej – za pomocą plastra. W mikropompie znajduje się zbiorniczek na 200 jednostek insuliny oraz podzespoły takie jak napęd i system alarmowy.
Mikropompę nie stanowi jednej całości z wkłuciem, w każdej chwili można ją odpiąć. Pompa nie jest wodoszczelna, nie można w niej kąpać się ani pływać.
