Leczenie insuliną może wiązać się z ryzykiem hipoglikemii, czyli zbyt dużego obniżenia poziomu cukru we krwi. Niedocukrzenia były i pozostają wyzwaniem terapii, zarówno dla pacjentów, jak i lekarzy. Dzisiaj jednak nie jesteśmy już wobec nich bezradni. Bo choć nie sposób ich zupełnie wyeliminować z codzienności diabetyków, to można znacznie ograniczyć częstość ich występowania. Z pomocą pacjentom przychodzą tutaj systemy do ciągłego monitorowania glikemii.
Ryzyko wystąpienia niedocukrzenia uważane jest za jedną z głównych przeszkód w osiągnięciu optymalnej kontroli glikemii. Może też prowadzić do niekorzystnych zmian w postępowaniu pacjentów, a jeśli choroba dotyczy dziecka – u jego opiekunów. Dlaczego tak się dzieje? Zbyt niski poziom cukru we krwi może skutkować nie tylko gorszym samopoczuciem, czy zmienionym, „dziwnym” zachowaniem, ale nawet utratą przytomności. Ryzyko niedocukrzenia towarzyszy pacjentom przez całą dobę, także w nocy lub np. podczas jazdy samochodem. Ta świadomość dla wielu osób jest ogromnym obciążeniem psychicznym i barierą dla wielu aktywności. Nawet dla aktywności fizycznej, która przecież ma dobroczynny wpływ na organizm osoby chorej na cukrzycę. Ale niestety sprzyja występowaniu nadmiernemu obniżaniu się cukru, zarówno w trakcie wysiłku, jak i wiele godzin po nim. Poza obciążeniem dla psychiki, niedocukrzenie to też poważny problem medyczny, jest to czynnik niekorzystny dla układu sercowo-naczyniowego, co jest szczególnie niebezpieczne dla pacjentów z cukrzycą typu2.
Niedocukrzenie – brak równowagi hormonalnej
Jak to się dzieje, że osoby zdrowe, których trzustka wydziela insulinę przez całą dobę nie doświadczają ciężkich niedocukrzeń? Stężenie glukozy w organizmie regulują hormony o przeciwstawnym działaniu: insulina i glukagon. Na skutek zwiększenia stężenia glukozy np. po posiłku, dochodzi do uwolnienia z komórek trzustki insuliny, która zwiększa wychwytywanie glukozy przez mięśnie i tkankę tłuszczową oraz hamuje wydzielanie glukagonu oraz
wytwarzanie glukozy przez wątrobę.
W przypadku małego stężenia glukozy we krwi, np. w wyniku długiej przerwy pomiędzy posiłkami, uruchamiają się rozmaite mechanizmy zabezpieczające organizm przed hipoglikemią, przede wszystkim zahamowane zostaje wydzielanie insuliny, a wzrasta wydzielanie glukagonu i epinefryny Powyższe mechanizmy kontrolne jest zaburzone u osób chorych na cukrzycę, u których wytwarzanie własnej insuliny nie występuje lub jest znikome. W wyniku braku równowagi między insuliną podawaną z zewnątrz, a glukagonem wydzielanym przez trzustkę, może pojawić się hipoglikemia.
Jak minimalizować ryzyko niedocukrzeń
Odpowiednia edukacja pacjenta i świadome podejście do leczenia to warunki konieczne, by bezpiecznie leczyć się insuliną. Szacowanie ilości wymienników węglowodanowych w posiłkach i dostosowywanie do nich dawek insuliny, podejmowanie aktywności fizycznej z odpowiednim cukrem startowym, unikanie nadmiaru alkoholu to podstawowe zasady, znane każdemu diabetykowi. Wśród tych porad, mających nas ustrzec przed niedocukrzeniem do niedawna wymieniana była regularna kontrola glikemii glukometrem, kilka do nawet kilkunastu razy na dobę. Obecnie zalecenie to u większości pacjentów jest modyfikowane w kierunku umiejętnego korzystania z systemów do ciągłego monitorowania glikemii. Wprawdzie właściwości insuliny w obniżaniu glikemii nie zmieniły się, to zmieniło się narzędzie, którym monitorujemy działanie insuliny. I jak się okazuje ma to niebagatelny wpływ nie tylko na częstość występowania hipoglikemii u pacjentów z cukrzycą, ale i na ich nasilenie. Bo choć epizodów niedocukrzenia, nawet stosując systemy do monitoringu, całkowicie raczej nie unikniemy, to mamy możliwość nie dopuszczenia do tzw. hipoglikemii ciężkiej, będącej zagrożeniem dla zdrowia.
FreeStyle Libre 2 – kontrola, która poprawia leczenie
Co FreeStyle Libre zmienia w samokontroli, że leczenie cukrzycy staje się bezpieczniejsze dla pacjenta? Przede wszystkim daje wgląd w to, jaki jest poziom cukru we krwi przez 24 godziny na dobę. Już nie musimy domyślać się, jaki mamy cukier, ponieważ sprawdzenie jego wyniku nic nas nie kosztuje. Czytaj, nie wymaga nakłuwania palców. W erze glukometrów mierzyliśmy cukier głównie po to, by móc podjąć tzw. decyzję terapeutyczną, czyli np. podać insulinę do posiłku. Obecnie kontrolujemy go w każdym momencie doby, przez co mamy szansę uniknąć znacznych przecukrzeń i niedocukrzeń. W tym zakresie nieocenione są strzałki trendu, które „dopowiadają”, jak zachowuje się cukier i pozwalają zawczasu zapobiec jego nadmiernemu spadkowi lub wzrostowi.
Stosowanie FreeStyle Libre 2 stało się jeszcze bardziej pomocne w redukcji niedocukrzeń, odkąd system jest wyposażony w alarmy ostrzegające o nieprawidłowościach. Alarmy to kolejne udogodnienie, które wspiera samokontrolę. Bo nawet jeśli śpimy, a cukier przekracza dolną granicę normy, zostaniemy o tym ostrzeżeni. Stosowanie ciągłego monitoringu glikemii daje szansę na utrzymywanie przez większość czasu stabilnych cukrów.
Pamiętaj:
• Hipoglikemia to stan, którego w pierwszej kolejności należy unikać
• Zwróć uwagę, że dopuszczalny czas w hipoglikemii wskazywany przez PTD w ramach rekomendacji parametrów wyrównania cukrzycy jest znacznie krótszy niż dopuszczalny czas w hiperglikemii.
• Korzystając z monitoringu FreeStyle Libre 2 możesz nie tylko ograniczyć epizody niedocukrzeń, ale także precyzyjnie monitorować tzw. czas poniżej zakresu docelowego, dążąc do tego, by było ona jak najkrótszy.
Magdalena Konieczny
