Do kryzysu związanego z otyłością wśród dzieci z ekwadorskiej Amazonii bardziej przyczyniło się porzucenie tradycyjnej diety niż zbyt mała aktywność fizyczna – informuje „The Journal of Nutrition”.

• Według organizacji NCD Risk Factor Collaboration, globalny wskaźnik nadwagi/otyłości wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym wzrósł z 4 proc. w roku 1975 r. do 18 proc. w 2016 r.
• Nowe odkrycia potwierdzają pogląd, że zmiana diety jest prawdopodobnie dominującym czynnikiem napędzającym globalny wzrost otyłości u dzieci, szczególnie w kontekście szybkiej urbanizacji
• Ćwiczenia fizyczne są absolutnie nadal niezbędne do prowadzenia zdrowego życia, ale dieta coraz bardziej wydaje się być  bezpośrednio związana z otyłością dzieci i długoterminowym bilansem energetycznym –  twierdzą naukowcy z Baylor University (USA).
• Badania w ekwadorskiej części Amazonii prowadzone były pod kierunkiem naukowców z Baylor University (USA). Jak się okazało, otyłość w tym rejonie wykazywała wyraźny związek z odejściem od tradycyjnej diety na rzecz produktów kupowanych na rynku – ale nie z całkowitą liczbą spalanych dziennie kalorii.
  

  Najszybszy wzrost nadwagi u dzieci występuje na obszarach wiejskich

  Według organizacji NCD Risk Factor Collaboration, globalny wskaźnik nadwagi/otyłości wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym wzrósł z 4 proc. w roku 1975 r. do 18 proc. w 2016 r. Odzwierciedla to poważny globalny kryzys zdrowotny. Dzieci z nadwagą/otyłością często mają też problemy w wieku dorosłym. Ich oczekiwana długość życia jest krótsza, większe jest także ryzyko zachorowania na choroby niezakaźne, w tym cukrzycę typu 2 i choroby serca.

  – Podczas gdy najszybszy wzrost nadwagi i otyłości u dzieci występuje obecnie na obszarach wiejskich oraz w krajach o niskim i średnim dochodzie, niewiele wcześniejszych badań faktycznie mierzyło, a nie tylko szacowało, wydatki energetyczne dzieci w tych miejscach, aby zidentyfikować przyczynę braku równowagi w zużyciu energii – powiedział dr Samuel Urlacher, docent antropologii na Baylor University i główny autor badania.

  – Znaczenie złej diety w porównaniu z niskim wydatkiem energetycznym dla rozwoju otyłości u dzieci pozostaje niejasne – zaznaczył Urlacher. – Pokazujemy, że stosunkowo szczupłe wiejskie dzieci zbieraczy-ogrodników z Amazonii wydatkują w przybliżeniu taką samą całkowitą liczbę kalorii każdego dnia, jak ich znacznie bardziej otyli podmiejscy rówieśnicy, a nawet jest to każdego dnia taka sama liczba kalorii, jak w przypadku dzieci mieszkających w uprzemysłowionych Stanach Zjednoczonych.

  – Różnice w takich kwestiach, jak nawykowa aktywność fizyczna i aktywność immunologiczna nie mają wykrywalnego wpływu na dzienne wydatki energetyczne dzieci w badanej próbce – wskazał autor badania. – Dzienne wydatkowanie na energię nie zmniejszają się wraz z integracją rynkową i nie jest związane z otyłością w Amazonii – dodał.

  Jak wskazał, już „sam początkowy wynik jest ekscytujący, ponieważ potwierdza nasze wcześniejsze odkrycie względnej stabilności dziennego wydatku energetycznego dzieci o różnych stylach życia i środowiskach”.

  Dane dotyczące 43 wiejskich i 34 podmiejskich dzieci z plemienia Shuar

  – Ale nasze badanie idzie dalej. Pokazuje, że amazońskie dzieci, które jedzą więcej wysokokalorycznych produktów rynkowych – ale nie te, które codziennie spalają mniej kalorii – w konsekwencji mają więcej tkanki tłuszczowej – podkreślił naukowiec.

  – Razem te odkrycia potwierdzają pogląd, że zmiana diety jest prawdopodobnie dominującym czynnikiem napędzającym globalny wzrost otyłości u dzieci, szczególnie w kontekście szybkiej urbanizacji i integracji rynkowej w krajach o niskim i średnim dochodzie – zaznaczył.

  Aby zbadać dietę i wydatki energetyczne dzieci w wieku szkolnym we wczesnym stadium integracji rynkowej i przechodzenia do nadwagi/otyłości, Urlacher i współautorzy zebrali dane dotyczące 43 wiejskich i 34 podmiejskich dzieci z plemienia Shuar, żyjącego w ekwadorskiej części Amazonii.

  Plemię Shuar liczy około 50 000 osób. Dzieci wiejskie mieszkają w odizolowanym geograficznie regionie, gdzie podstawę wyżywienia stanowią łowiectwo, rybołówstwo, zbieractwo i ogrodnictwo na małą skalę. Natomiast dzieci z próby podmiejskiej mieszkają w regionalnym centrum targowym z dostępem do dróg, szpitala, sklepów, restauracji i innych udogodnień rynkowych.

  Naukowcy zebrali informacje na temat dochodów i dostępu do bieżącej wody. Zmierzyli również aktywność fizyczną dzieci za pomocą noszonych przez nie urządzeń oraz aktywność immunologiczną, mierząc biomarkery w minimalnie inwazyjnych próbkach krwi pobranych z palca. Co najważniejsze, naukowcy zmierzyli dzienny wydatek energetyczny dzieci za pomocą metody śledzenia stabilnych izotopów „podwójnie znakowanej wody” oraz spoczynkowego wydatku energetycznego dzieci za pomocą respirometrii – obie metody są przyjazne uczestnikom i stanowią złoty standard.

  Badanie wykazało, że dzieci podmiejskie miały średnio o 65 proc. więcej tkanki tłuszczowej niż dzieci wiejskie, przy czym ponad jedna trzecia dzieci z okolic miast została sklasyfikowana jako mające nadwagę w porównaniu z zerową liczbą dzieci ze wsi. Dzieci podmiejskie jedzą ponad cztery razy więcej artykułów zakupionych na rynku niż dzieci wiejskie.

  Zła dieta jest najważniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój otyłości u dzieci

  Obie grupy mają podobny poziom aktywności fizycznej. Dzieci podmiejskie wydatkują w spoczynku o 108 kalorii dziennie mniej niż dzieci wiejskie. Jest to częściowo związane z niższym o 16 do 47 proc. poziomem aktywności immunologicznej. Miary integracji rynkowej, aktywności odpornościowej i aktywności fizycznej nie mają wykrywalnego wpływu na całkowity wydatek energetyczny dzieci, przy czym dzieci w okolicach miast i wsi wydatkują mniej więcej taką samą liczbę kalorii. Związek z tkanką tłuszczową dzieci mają różnice w spożyciu kupionej na rynku żywności, ale nie w dziennym wydatku energetycznym.

  Mierząc jednocześnie wiele aspektów równania bilansu energetycznego, naukowcy uważają, że ich odkrycia dostarczają przekonujących dowodów na prawdopodobną podstawową rolę zmiany diety, a nie zmniejszenia dziennego wydatku energetycznego, w napędzaniu wzrostu otyłości u dzieci w wielu populacjach.

  – Nasze odkrycia są zgodne z rosnącą liczbą badań wskazujących, że zła dieta jest najważniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój otyłości u dzieci – zaznaczył Urlacher. – Ćwiczenia fizyczne są absolutnie nadal kluczową częścią tego równania i są niezbędne do prowadzenia zdrowego życia, ale dieta coraz bardziej wydaje się być najbardziej bezpośrednio związana z otyłością dzieci i długoterminowym bilansem energetycznym”.

  Otyłość dzieci to złożony problem

  Naukowcy planują kontynuować badania, zbierając dane obserwacyjne, aby ocenić rozwój otyłości i chorób kardiometabolicznych w ciągu życia poszczególnych dzieci. Planują również zebrać bardziej szczegółowe dane żywieniowe i przeanalizować szerszy zakres stylu życia i czynników biologicznych. Chodzi przede wszystkim o określenie, jak najlepiej zastosować wyniki do poprawy zdrowia dzieci w krajach o niskich i średnich dochodach.

  – Otyłość dzieci to złożony problem, który należy rozwiązać na wielu różnych poziomach, od biologicznego po środowiskowy, ekonomiczny, społeczny i polityczny – zaznaczył Urlacher. – Ostatecznie każdy, kto pracuje nad tym problemem, chce tego samego: poprawy zdrowia i dobrego samopoczucia dzieci przez całe życie – podsumował badacz.

Źródło: PAP/Rynek Zdrowia