Nefropatia cukrzycowa zalicza się do powikłań niedostatecznie kontrolowanej glikemii. Podobnie jak pozostałe powikłania mikronaczyniowe (retinopatia, neuropatia), na początkowych etapach rozwoju nie daje żadnych objawów. Dlatego tak duże znaczenie dla osób z cukrzycą mają regularne badania przesiewowe, kontrolujące pracę nerek. Co jeszcze możemy zrobić, żeby uniknąć negatywnego wpływu cukrzycy na nerki?
Nefropatia to realne zagrożenia dla pacjentów z cukrzycą. Wśród osób ze schyłkową niewydolnością nerek, wymagających dializoterapii, znaczący odsetek stanowią diabetycy z wieloletnim stażem choroby. Trzeba jednak wiedzieć, że nefropatia to nie od razu dializy. Choroba ta rozwija się powoli, w zależności od stopnia uszkodzenia nerek wyróżnia się pięć jej stadiów. Pierwszy etap nefropatii to obecność w moczu białka niewielkich rozmiarów, czyli albumin, ostatni – niewydolność nerek. Nawet jednak po zdiagnozowaniu pierwszych stadiów nefropatii jest o co walczyć – chorobę można zatrzymać; nie musi ona doprowadzić do całkowitego wyniszczenia nerek i leczenia nerkozastępczego lub konieczności przeszczepu nerki.
W tej walce o sprawne nerki kluczową rolę odgrywa glikemia, ale nie tylko. Ważne jest samo leczenie cukrzycy – niektóre leki obniżające poziom cukru we krwi mają jednocześnie działanie ochronne na nerki. Nie bez znaczenia jest dieta oraz styl życia, w tym zaprzestanie palenia papierosów.
Glikemia to nie wszystko
Choć główną przyczyną rozwoju nefropatii cukrzycowej jest utrzymująca się hiperglikemia, na powstanie tego powikłania wpływ mają także inne czynniki. Do czynników rozwoju nefropatii cukrzycowej, na które mamy wpływ, poza hiperglikemią, zalicza się:
• palenie papierosów
• nadciśnienie tętnicze
• dietę o dużej podaży białka
Wyróżnia się też czynniki rozwoju retinopatii, których nie jesteśmy w stanie modyfikować. Zaliczają się do nich:
• płeć męska
• podeszły wiek
• predyspozycja genetyczna
Mówiąc o prewencji nefropatii cukrzycowej, diabetycy nie mogą ograniczać się do „pilnowania cukrów”. Bardzo ważnym parametrem, mającym wpływ na kondycję nerek jest ciśnienie tętnicze. Jeśli jest za wysokie, konieczne jest regularne przyjmowanie leków hipotensyjnych. U osób z cukrzycą zaleca się rozpoczynanie farmakoterapii w przypadku, gdy wartość ciśnienia tętniczego wynosi powyżej 140/90 mm Hg.
Podobnie destrukcyjnie, jak nadciśnienie, na strukturę nerek działa palenie papierosów. U palących osób z cukrzycą częściej i wcześniej niż u niepalących pojawiają się zwiększone ilości białka w moczu (albuminuria), świadczące o początku cukrzycowej choroby nerek. U pacjentów, u których rozwinęła się cukrzycowa choroba nerek, palenie będzie przyspieszało jej rozwój.
Badania kontrolne
Ponieważ objawy nefropatii cukrzycowej pojawiają się dopiero wtedy, gdy nerki są już skrajnie zniszczone przez cukrzycę, konieczne jest wykonywanie regularnych badań, aby zdiagnozować ewentualne nieprawidłowości jak najszybciej. Zgodnie z zaleceniami PTD pacjenci z cukrzycą bez stwierdzonej nefropatii powinni mieć oznaczane stężenie albumin w moczu, kreatyniny we krwi oraz obliczany wskaźnik przesączania kłębuszkowego (eGFR) raz w roku. Wykrycie nieprawidłowości, np. albumin w moczu, czy podwyższonego stężenia kreatyniny to sygnał ostrzegawczy, że leczenie cukrzycy powinno być zintensyfikowane, a ewentualne czynniki dodatkowe, które mogą sprzyjać nefropatii, jak palenie – wyeliminowane.
Nowoczesne leczenie cukrzycy
Celem leczenia cukrzycy jest zapobieganie późnym powikłaniom mikro i makronaczyniowym. Odkąd dostępne są nowoczesne leki przeciwcukrzycowe, nie tylko obniżające poziom cukru we krwi, ale także działające ochronnie na układ sercowo-naczyniowy oraz na nerki, cel ten stał się w końcu realny do osiągnięcia. Wykrywanie nefropatii we wczesnym stadium rozwoju ma obecnie tym większy sens, że są możliwości skutecznego zatrzymania progresu choroby.
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Bayer
