Często stosowanym schematem terapii cukrzycy jest jednoczesne podawanie leku inkretynowego oraz insuliny długo działającej. Obie substancje są podawane w iniekcji podskórnej. Pojawia się pytanie, czy można podawać je w jednym wstrzyknięciu gotowego preparatu, który zawiera oba te leki?
Jakie korzyści daje złożony lek zawierający lek inkretynowy oraz długodziałający analog insuliny? Analog zapewnia kontrolę glikemii w nocy, na czczo oraz między posiłkami. W odróżnieniu od starszego preparatu, insuliny izofanowej (mętnej), długo działający analog ma stabilny profil i dłuższy czas działania, mniejsze ryzyko hipoglikemii w godzinach nocnych oraz nie wymaga mieszania przed podaniem.
Dzięki obniżeniu glikemii na czczo chory zaczyna dzień z lepszym poziomem glukozy, a w tej sytuacji pozostałe leki działają bardziej efektywnie i zapewniają lepszą kontrolę glikemii po posiłkach. Lek inkretynowy, drugi składnik preparatu złożonego, działa tak jak ludzki hormon GLP-1: stymuluje wydzielanie własnej insuliny, ale tylko, gdy poziom glukozy jest podwyższony. Ponadto, zmniejsza apetyt, przez co osoby go przyjmujące czują się syte po zjedzeniu niewielkiego posiłku.
Skutkuje to spożywaniem mniejszej ilości pożywienia, w tym węglowodanów, przez co stężenie glukozy we krwi po posiłkach mieści się w optymalnym zakresie. Długoterminowo sprzyja to redukcji nadmiernej masy ciała. Oba te leki mają długi czas działania i wystarczy jedno wstrzyknięcie na dobę, aby zapewnić 24-godzinny efekt leczniczy. W efekcie połączenie tych dwóch leków powoduje bardzo wyraźną poprawę kontroli glikemii. Wpływ na masę ciała jest obojętny lub tylko umiarkowanie korzystny, gdyż leki te oddzielnie wywołują przeciwstawne efekty.
Od niedawna na rynku polskim dostępny jest jeden taki lek złożony, zawierający w swoim składzie lek inkretynowy (lixisenatyd) oraz analog długodziałający insuliny (glarginę). Wymaga on podawania podskórnie raz dziennie przy pomocy gotowego wstrzykiwacza działającego na zasadzie pena insulinowego oraz cienkiej igły insulinówki. Jest on refundowany dla części chorych, a dla chorych, którzy spełniają kryteria refundacji, powyżej 65 roku życia, jest bezpłatny.
Jakie kryteria muszą być spełnione, aby lekarz mógł wypisać ten lek z refundacją? Należy pamiętać, iż muszą być spełnione wszystkie wymienione kryteria:
• cukrzyca typu 2, leczona co najmniej dwoma różnymi lekami przeciwcukrzycowymi,
• hemoglobina glikowana większa lub równa 7,5%,
• otyłość definiowana wskaźnikiem masy ciała BMI powyżej 30 kg/m²
• oraz rozpoznana choroba sercowo-naczyniowa lub co najmniej dwa inne czynniki ryzyka chorób układu krążenia (nadciśnienie, podwyższony poziom cholesterolu, wiek > 55 lat u mężczyzn lub > 60 lat u kobiet, palenie tytoniu).
Należy zauważyć, iż w świetle obowiązujących aktualnie przepisów (stan na wrzesień 2023), włączenie do terapii cukrzycy typu 2, oddzielnie insuliny glarginy i leku inkretynowego – skutkowałoby brakiem refundacji tego preparatu insuliny. W przypadku leku złożonego, chory, o ile spełnia wyżej wymienione kryteria refundacyjne otrzyma oba te leki ze zniżką. Lek złożony o którym mowa, występuje w 2 rodzajach penów. Dawkę leku i wybór pena lekarz opiera na podstawie obecnego zapotrzebowania na insulinę długodziałającą.
U pacjentów wymagających mniejszych dawek insuliny od 10 do 40 j. na dobę stosuje się żółty wstrzykiwacz. Zawarty w nim lek inkretynowy jest w nieco większym stężeniu aby osiągnąć skuteczną dawkę przy mniejszej dawce insuliny. Osoby, które wymagają większych dawek insuliny od 30 do 60 j. używają oliwkowy wstrzykiwacz, w którym zawarty jest lek inkretynowy w mniejszym stężeniu, aby przy dużej dawce insuliny nie przekroczyć zalecanej dawki maksymalnej leku inkretynowego.
dr n. med. Przemysław Witek
Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych UJ CM
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Sanofi
