Dieta to nasz codzienny sposób odżywiania, który ma na celu dostarczenie organizmowi niezbędnych składników pokarmowych. Jadłospis osoby z cukrzycą powinien być ustalany indywidualnie, zależnie od stanu zdrowia, możliwości trawienia i przyjmowanych leków. Prawidłowe odżywianie i aktywność fizyczna jest bowiem nieodłącznym elementem leczenia cukrzycy.

Jak poprawić swój sposób odżywiania i wspierać organizm?

• Nasza dieta zaczyna się w sklepie podczas robienia zakupów. Najlepiej robić je gdy jesteśmy najedzeni, a nigdy po wyjściu z pracy, gdy głód osiąga swoje największe nasilenie. Nie kupimy wówczas tego, co jest zalecane w diecie diabetyka, ale to co, jak nam się wydaje, najszybciej da nam uczucie sytości. Warto również czytać skład na etykietach produktów spożywczych, to co znajduje się na początku w składzie, tego jest najwięcej. Cukier na etykiecie może kryć się pod różnymi nazwami: syrop glukozowo-fruktozowy, cukier inwertowany, słód jęczmienny, melasa, maltodekstryny, karmel, sok owocowy, syrop kukurydziany, syrop jęczmienny, syrop klonowy, bądźmy więc czujni.
• Warzywa są najważniejsze na naszej liście zakupów. Zawierają dużo błonnika, który nie ma wysokiej wartości kalorycznej, ale skutecznie wypełnia żołądek. Powinniśmy spożywać warzywa przynajmniej do głównych posiłków. Zimą i wiosną warto korzystać z mrożonych warzyw i owoców, które nie tracąc błonnika i składników mineralnych (np. wapnia czy magnezu), zachowują wszystkie wartości odżywcze. Warto pamiętać o spożywaniu warzyw cebulowych: cebuli, czosnku, pora i szczypiorku. Zawierają one witaminy C, A, E, a także witaminy z grupy B, składniki mineralne: siarkę, selen, magnez, żelazo oraz olejki eteryczne. Czosnek i cebula zawierają fitoncydy, które wykazują działanie bakteriobójcze i grzybobójcze.
• Owoce są również elementem zbilansowanej diety, zawierają cenne witaminy ale gwałtownie podnoszą poziom glukozy we krwi. Najlepiej spożywać je więc w pierwszej części dnia kiedy jesteśmy najbardziej aktywni i w ograniczonej ilości ok. 200-300 g dziennie. Najlepsze dla diabetyków są owoce jagodowe: maliny, jeżyny, jagody, borówki i truskawki. Unikać należy winogron, które zawierają cukier gronowy i mocno podnoszą glikemię.
• Pamiętajmy, żeby naszym jadłospisie nie brakowało białka, które pełni bardzo ważną i niezastąpioną rolę. Służy do budowy nowych i odbudowy zużytych komórek, wchodzi w skład ciał odpornościowych, bierze udział w regulowaniu ciśnienia krwi. Zalecane źródła białka w naszej diecie to: drób, ryby, jaja, nasiona roślin strączkowych (fasola, ciecierzyca, soja, groch, soczewica, bób). Mięsa czerwonego nie należy spożywać więcej niż 500 g tygodniowo (wołowiny, wieprzowiny, baraniny oraz przetworów mięsnych wędliny, kiełbasy).
• Warto zmniejszyć ilość tłuszczu pochodzenia zwierzęcego w diecie. Zamiast masła można wykorzystać do smarowania chleba koncentrat pomidorowy, serek twarogowy lub awokado. Unikać należy wędlin, które zawierają dużo tłuszczu, nawet jeżeli nie jest on widoczny (wędliny drobno zmielone, np.pasztety, metka, parówki). Nie należy polewać tłuszczem ziemniaków.
• Zalecane tłuszcze w diecie to te roślinne – oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy, które mają korzystny wpływ na nasze zdrowie dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych. Pamiętajmy jednak, jak każdy tłuszcz, są one bardzo kaloryczne i nierozsądne jest spożywanie ich w nadmiernych ilościach.
• Jako przypraw, zamiast soli, której nadmiar powoduje zwiększone ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz związanych z nim chorób układu krążenia, możemy używać ziół (majeranku, koperku, pietruszki, lubczyku, bazylii, oregano, ziół prowansalskich).

Podsumowując, dieta cukrzycowa to nic innego jak zdrowy sposób odżywiania, który powinni stosować zarówno chorzy, jak i zdrowi. Posiłki należy jeść regularnie o stałych porach – czyli mało, a często od 3 do 5 posiłków w ciągu dnia. Unikać należy słodyczy, węglowodanów o wysokim indeksie glikemicznym oraz nasyconych kwasów tłuszczowych. Aby uniknąć nadwagi, a w konsekwencji otyłości, nie można przekraczać swojego dziennego zapotrzebowania kalorycznego. Warto dbać nie tylko o ilość, ale także o jakość spożywanych posiłków – zwracać uwagę na witaminy, składniki mineralne, wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz błonnik.

Mgr Ewa Dygaszewicz
Dietetyczka i edukatorka diabetologiczna
Prezes Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego PSD

Artykuł powstał w ramach cyklu “Dotrzymaj kroku cukrzycy”
Partnerzy: AstraZeneca, Boehringer Ingelheim, Novo Nordisk