Zapalenie przyzębia (parodontoza) jest przewlekłą, wieloczynnikową chorobą zapalną wywołaną zaburzeniem składu bakterii żyjących w jamie ustnej, powodującą postępujące niszczenie tkanek otaczających zęby (dziąseł) i w konsekwencji utratę zębów. Szacuje się, że zapalenie przyzębia dotyka ponad 50% światowej populacji. Czynniki ryzyka zapalenia przyzębia obejmują złą higienę jamy ustnej, płeć męską, starszy wiek, otyłość, cukrzycę, palenie tytoniu, stres i predyspozycje genetyczne. Dziedziną medycyny zajmującą się leczeniem chorób przyzębia jest periodontologia. Związek pomiędzy zapaleniem przyzębia a cukrzycą typu 2 można rozpatrywać na różnych płaszczyznach:
- Jak zapalenie przyzębia wpływa na ryzyko cukrzycy typu 2?
- Czy cukrzyca typu 2 zwiększa ryzyko zapalenia przyzębia?
- Jak zapalenie przyzębia wpływa na wyrównanie i rokowanie w cukrzycy typu 2?
- Jak leczenie zapalenia przyzębia wpływa na wyrównanie cukrzycy typu 2?
- Czy stosowanie przeciwbakteryjnych płynów do higieny jamy ustnej wpływa na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2?
W niniejszym artykule w oparciu o powyższe pytanie postaramy się przedstawić zagadnienia zapalenia przyzębia i cukrzycy typu 2.
Jak zapalenie przyzębia wpływa na ryzyko cukrzycy typu 2?
U osób, które nie chorują na cukrzycę typu 2, zapalenie przyzębia związane jest z wyższym odsetkiem hemoglobiny glikowanej (HbA1c) i glikemii na czczo (częstszym występowaniem stanu przedcukrzycowego). Obecność ciężkiego zapalenia przyzębia związane jest z statystycznie istotnym zwiększeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2 o aż 19‑33% w porównaniu z osobami zdrowymi periodontologicznie.
Konkludując, parodontoza jest związana z zwiększeniem ryzyka stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2.
Czy cukrzyca typu 2 zwiększa ryzyko zapalenia przyzębia?
Ryzyko zapalenia przyzębia jest 2–3-krotnie większe u osób z cukrzycą typu 2 w porównaniu z osobami bez cukrzycy, a poziom kontroli glikemii ma kluczowe znaczenie dla określenia tego ryzyka. Podobnie jak w przypadku innych powikłań cukrzycy, ryzyko zapalenia przyzębia wzrasta wraz ze słabszą kontrolą glikemii.
Konkludując, zła kontrola glikemii jest związana z zwiększeniem ryzyka zapalenia przyzębia.
Jak zapalenie przyzębia wpływa na wyrównanie i rokowanie w cukrzycy?
U osób z cukrzycą typu 2:
Zapalenie przyzębia wiąże się z wyższym poziomem HbA1c, chociaż dowody na poparcie tego nie są tak solidne, jak te obserwowane u osób, które nie chorują na cukrzycę. Zapalenie przyzębia jest związane z częstszym występowaniem powikłań cukrzycy.
U osób z cukrzycą typu 1:
Zapalenie przyzębia jest związane z częstszym występowaniem powikłań związanych z cukrzycą. Nie ma jednak wystarczających dowodów, aby ocenić wpływ zapalenia przyzębia na kontrolę glikemii w cukrzycy typu 1.
Konkludując, wydaje się, że występowanie zapalenia przyzębia u chorych z cukrzycą typu 2 i typu 1 pogarsza kontrolę glikemii i zwiększa ryzyko powikłań cukrzycy.
Jak leczenie zapalenia przyzębia wpływa na wyrównanie cukrzycy typu 2?
Wykazano, że leczenie zapalenia przyzębia u osób z cukrzycą prowadzi do poprawy kontroli glikemii, przy zmniejszeniu HbA1c o 0,3-0,4% w krótkim okresie (3-4 miesiące) po leczeniu. Biorąc pod uwagę, że leczenie zapalenia przyzębia skutkuje klinicznie istotnym obniżeniem HbA1c, zespół stomatologiczny odgrywa ważną rolę w postępowaniu z chorymi na cukrzycę.
Konkludując, leczenie parodontozy poprawia wyrównanie cukrzycy typu 2, dlatego też dbanie o higienę jamy ustnej powinno stanowić jedną z metod wspomagania leczenia cukrzycy typu 2.
Czy stosowanie przeciwbakteryjnych płynów do higieny jamy ustnej wpływa na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2?
Płyn do płukania jamy ustnej, dostępny bez recepty, jest dla wielu częścią rutynowej pielęgnacji jamy ustnej. Większość płynów do płukania jamy ustnej zawiera składniki przeciwbakteryjne, które mogą wpływać na drobnoustroje jamy ustnej krytyczne dla tworzenia się tlenku azotu, a z kolei predysponować do zaburzeń metabolicznych, w tym cukrzycy. W grupie osób z nadwagą i otyłością bez cukrzycy i poważnych chorób układu krążenia (uwzględniając czynniki takie jak: wiek, płeć, palenie tytoniu, aktywność fizyczna, obwód talii, spożycie alkoholu, stan przednaciśnieniowy lub nadciśnienie tętnicze) oceniano wpływ stosowania przeciwbakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej na ryzyko cukrzycy typu 2. Wykazano, że osoby które stosowały płyn do płukania jamy ustnej co najmniej dwa razy dziennie charakteryzowały się znacznie zwiększonym, bo aż o 49% ryzykiem stanu przedcukrzycowego/ cukrzycy typu 2 w porównaniu z osobami które go nie stosowały. Stosowanie płynu do higieny jamy ustnej raz dziennie nie było istotnie związane z ryzykiem cukrzycy typu 2.
Konkludując, zbyt częste stosowanie płynu do płukania jamy ustnej zwiększa ryzyko stanu przedcukrzycowego i cukrzycy typu 2.
Podsumowując:
- Jak zapalenie przyzębia wpływa na ryzyko cukrzycy typu 2? ZWIĘKSZA
- Czy cukrzyca typu 2 zwiększa ryzyko zapalenia przyzębia? TAK
- Jak zapalenie przyzębia wpływa na wyrównanie i rokowanie w cukrzycy? POGARSZA
- Jak leczenie zapalenia przyzębia wpływa na wyrównanie cukrzycy typu 2? POLEPSZA
- Czy stosowanie przeciwbakteryjnych płynów do higieny jamy ustnej wpływa na ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2? ZBYT CZĘSTE ZWIĘKSZA
Monika Romańczyk – studentka medycyny
Stanisław Surma – student medycyny
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łabuzek
Bibliografia
- Preshaw P., Bissett S. Periodontitis and diabetes. Br Dent J 2019; 227(7): 577-584, doi: 10.1038/s41415-019-0794-5.
- Joshipura K., Muñoz-Torres , Morou-Bermudez E., Patel R. Over-the-counter mouthwash use and risk of pre-diabetes/diabetes. Nitric Oxide 2017; 71: 14-20, doi: 10.1016/j.niox.2017.09.004.
