Podczas jednego z marcowych webinarów, który powstał przy współpracy z Farmaceutyczną Spółdzielnią Pracy Galena rozmawialiśmy o znaczeniu witaminy B12 dla zdrowia diabetyka. Ekspertem spotkania była dr n. med. Dorota Bednarska-Chabowska, z Kliniki Diabetologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
Cukrzyca to jedna z największych niezakaźnych epidemii XXI wieku. Liczba zachorowań na obydwa typy cukrzycy dynamicznie wzrasta, w Polsce w ciągu ostatnich 40 lat liczba osób dotkniętych tą chorobą zwiększyła się ośmiokrotnie. Zdecydowana większość pacjentów z cukrzycą typu 2 stosuje lub będzie stosowała metforminę, która pozostaje podstawowym lekiem przeciwcukrzycowym, mimo że w ostatnich latach pojawiło się wiele nowych leków o innych mechanizmach działania. Metformina ma ugruntowaną pozycję i jest stosowana u większości pacjentów z cukrzycą typu 2 i stanem przedcukrzycowym, jeśli tylko nie ma przeciwwskazań (takich jak np. znacznie obniżona filtracje nerek czy stany zapalne żołądka). Mocna pozycja metforminy wynika z jej wielokierunkowego działania i bezpiecznego profilu bezpieczeństwa. Metformina:
• Hamuje produkcję cukru przez wątrobę, przez co zapobiega porannej hiperglikemii
• Działa korzystnie na Insulinooporność (poprawia wychwyt glukozy przez komórki)
• Ma korzystny wpływ na lipidy
• Ma działanie przeciwzakrzepowe, a nawet przeciwnowotworowe
• Hamuje rozwój chorób nowotworowych tarczycy
• Obniża cukier na czczo i po posiłkach
• Nie powoduje niedocukrzeń
• Ma korzystny wpływ na masę ciała
• Może być stosowana samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami, w tym z insuliną
• Ma ogromna znaczenie w leczeniu zespołu policystycznych jajników
Pomimo wielu zalet, leczenie metforminą wiąże się także z pewnymi działaniami niepożądanymi. Najczęstsze z nich to dolegliwości ze strony jamy brzuszne: nudności, biegunki, metaliczny posmak w jamie ustnej, które towarzyszą bardzo wielu osobom przyjmującym ten lek. Bardzo istotnym niekorzystnym działaniem metforminy jest też to, że osłabia wchłanianie witaminy B12 (kobalaminy) i kwasu foliowego.
Metformina a witamina B12
Metformina dezaktywuje czynnik, który umożliwia transportowanie i wchłanianie witaminy B12. Szacuje się, że nawet 30% pacjentów stosujących metforminę ma niedobory kobalaminy. Ryzyko to dotyczy przede wszystkim osób starszych, które przyjmują ten lek od wielu lat. To dlatego Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca suplementację kobalaminy u osób przewlekle leczonych metforminą, ale są i zalecenia innych towarzystw, by raz w roku monitorować stężenie tej witaminy u każdego pacjenta z cukrzycą.
B12 – rola w organizmie
• Tak jak pozostałe witaminy z grupy B, tak i witamina B12 bierze udział w przemianach tłuszczowych, białkowych i węglowodanowych.
• Reguluje produkcję i regenerację czerwonych krwinek – chroni przed niedokrwistością
• Chroni komórki i usprawnia pracę układu nerwowego.
• Zapobiega gromadzeniu się homo- cysteiny, enzymu którego nadmiar może powodować choroby układu krążenia.
• Pozytywnie wpływa na nastrój, popra-wia koncentrację, niweluje zmęczenie.
• Zmniejsza stężenie lipidów we krwi, obniża poziom cholesterolu.
• Pobudza apetyt.
• Oddziałuje na układ kostny, chroni przed osteoporozą.
B12 a układ nerwowy
Witamina B12 ma szczególne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, ponieważ uczestniczy w regeneracji i tworzeniu tzw. otoczki mielinowej, czyli osłonek włókien nerwowych. Otoczki mielinowe pełnią rolę izolatora elektrycznego komórek nerwowych i zapewniają prawidłowe i skuteczne przewodnictwo nerwowe. Nic wiec dziwnego, że niedobory witaminy B12 pojawiają się głównie w obrębie układu nerwowego.
Do najbardziej charakterystycznych symptomów niedoboru należą ciągłe zmęczenie, problemy z koncentracją oraz drętwienie, pieczenie lub uczucie ucisku w nogach. Objawy niedoboru witaminy B12 przypominają objawy neuropatii cukrzycowej. Dlatego bardzo ważne jest, by poznać ich przyczynę, aby móc wprowadzić odpowiednie leczenie. Przy znacznych deficytach kobalaminy zdarza się, że konieczne jest jej podawanie dożylne przez określony czas. Natomiast przy umiarkowanym niedoborze, a także w celu jego uniknięcia, zalecane jest codzienna suplementacja preparatami zawierającymi tę niezwykle ważną dla wszystkich osób z cukrzycą witaminę.
Nagranie z webinaru:
Redakcja
Webinar i materiał powstały we współpracy z Farmaceutyczną Spółdzielnią Pracy Galena.
