Jeśli zdiagnozowano u Ciebie cukrzycową chorobę nerek, powinieneś zacząć zwracać uwagę na ilość potasu przyjmowanego wraz z pożywieniem, unikać suplementów diety z potasem oraz stosowania leków, zmniejszających wydalanie potasu z moczem. Choć pierwiastek ten jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jego nadmiar jest niekorzystny, a nawet niebezpieczny dla zdrowia.
Osoby zdrowe bardzo rzadko są narażone na nadmierne stężenie potasu we krwi, czyli hiperkaliemię. Ryzyko to pojawia się wraz z upośledzeniem funkcjonowania nerek, ponieważ to nerki są odpowiedzialne za regulację jego stężenia w organizmie (potas wydalany jest wraz z moczem).
Kiedy mówimy o hiperkaliemii?
Potas jest elektrolitem odpowiedzialnym za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, mięśni i serca. Normy laboratoryjne dla potasu w surowicy krwi wynoszą 3,5-5,5 mmol/l. Natomiast hiperkaliemia jest diagnozowana przy przekroczeniu górnej normy, czyli kiedy stężenie potasu przekracza 5,5 mmol/l. Łagodne podwyższony poziom potasu może nie dawać żadnych objawów, umiarkowanej i wysokiej hiperkalcemii towarzyszą:
• zaburzenia rytmu serca,
• osłabienie lub skurcz mięśni,
• szybka męczliwość,
• duszność,
• apatia,
• splątanie,
• drgawki.
Potas u osób z cukrzycą
Nie tylko diabetycy z chorobą nerek powinni kontrolować stężenie potasu we krwi. Cukrzyca sama w sobie jest czynnikiem ryzyka podwyższonego stężenia potasu. Przede wszystkim insulina zwiększa wychwyt potasu przez komórkę, przez co obniża się jego ilość we krwi. Przy utrzymujących się dużych przecukrzeniach proces ten nie zachodzi prawidłowo. Szczególną sytuacją dla pacjentów z cukrzycą typu 1 jest kwasica ketonowa, która wiąże się z poważnymi zaburzeniami elektrolitowymi i także przyczynia się do upośledzenia wydalania potasu przez nerki. Przy czym oczywiście jest to zagrożenie czasowe.
Jeszcze inna zależność dotyczy pacjentów z cukrzycą, którzy przyjmują leki z powodu niewydolności serca lub nadciśnienia tętniczego, co z racji zagrożenia sercowo-naczyniowego u diabetyków jest sytuacją częstą. Mogą on wpływać na wyższe niż fizjologiczne stężenie potasu. Uważnym należy być także stosując niesteroidowe leki przeciwzapalne.
Dieta przy hiperkaliemii
Osoby u których występuje podwyższone stężenie potasu w surowicy bądź narażone na to powikłanie np. z powodu cukrzycowej choroby nerek powinny zmodyfikować swoją dietę, wykluczając z niej produkty bogate w ten pierwiastek. Główne źródła potasu w diecie:
• owoce – banany, morele, kiwi, śliwki, brzoskwinie
• wszystkie owoce suszone
• warzywa – pomidor, awokado, bataty, szpinak
• soki owocowe i warzywne
• ziemniaki – chipsy, frytki, ziemniaki pieczone i smażone
• mleko, jogurty, sery żółte
• orzechy, masło orzechowe
• ryby – łosoś, dorsz, flądra, sardynki
• konserwy rybne
• mięso – wieprzowina, baranina, kaczka, gęś
• produkty zbożowe – żytnie, chrupkie, pumpernikiel, pieczywo z ziarnami, kasza gryczana, kasza jęczmienna, otręby pszenne
• sosy – sosy pomidorowe, ketchup, musztarda
• suche nasiona roślin strączkowych – groch, fasola, soja, soczewica
• kakao, czekolada
Jak widać z powyższej listy, bogate w potas są produkty skądinąd szeroko zalecane osobom chorującym na cukrzycę – warzywa, ryby, strączki czy jogurty. Dlatego konieczność ograniczania potasu często wiąże się z dość dużą rewolucją na talerzu, a dla osób mających ograniczenia dietetyczne z powodu cukrzycy może być tym większym wyzwaniem.
Aby ograniczyć codzienną podaż potasu warto zwracać uwagę na sposób przygotowania posiłków. Przykładowo owoce należy obierać ze skórki, bo to w niej skumulowany jest ten pierwiastek. Warzywa przed obróbką można zalać na pół godziny wrzątkiem, po czym odlać wodę i dalej przygotowywać zgodnie z przepisem. W ten sposób można zwiększyć utratę potasu wynikającą z obróbki warzyw, przez co finalnie potrawa będzie bardziej uboga w potas.
Pamiętaj:
• Nie przyjmuj na własną rękę suplementów diety z potasem
• Jeśli cierpisz na cukrzycową chorobę nerek, skonsultuj z lekarzem konieczność modyfikacji diety
• Unikaj hiperglikemii, która nie tylko uszkadza nerki, ale może doprowadzić do niekorzystnych dla zdrowia zaburzeń elektrolitowych
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Bayer
