STANOWISKO POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DIABETYKÓW ORAZ FORUM EKSPERTÓW DS. CUKRZYCY W SPRAWIE WYDATKOWANIA ŚRODKÓW Z OPŁATY CUKROWEJ W 2024 ROKU
Wypełniając ustawowy obowiązek, Narodowy Fundusz Zdrowia przygotował sprawozdanie z wykorzystania środków z opłaty cukrowej w 2024 roku. Niestety, po raz kolejny, aby zapoznać się z treścią, Stowarzyszenie musiało wystąpić z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej. Wierzymy, że w ramach nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym uregulowana zostanie także ta kwestia.
W ostatnich tygodniach podatek cukrowy i jego wykorzystanie – w związku z publikacją wyników kontroli Narodowej Izby Kontroli – stał się istotnym elementem debaty publicznej. NIK wskazał zarówno na nieefektywność wydatkowania środków, braku traktowania wpływów z opłaty jako dodatkowego źródła finansowania, ale także znaczące uchybienia w raportowaniu.
Wierzymy, że wyniki i zalecenia kontroli NIK zaowocują rozwiązaniami, które przełożą się na realne zmiany dla polskiego pacjenta, podniosą wiarygodność tego instrumentu oraz usystematyzują zarządzanie środkami.
2024 – KROK W SŁUSZNĄ STRONĘ, ALE WCIĄŻ POTRZEBA ZMIAN
Zgodnie z danymi przedstawionymi przez Fundusz – przychody w poprzednim roku wyniosły 1 440 489 692,77 zł.
Co zasługuje na uwagę, to fakt, że po raz pierwszy w swoim sprawozdaniu NFZ wyszczególnił podział środków z opłaty cukrowej pomiędzy poszczególne interwencje. To niewątpliwie krok w słuszną stronę, podnoszący transparentność zarządzania środkami z podatku.
Podsumowanie:
Wspomniana wyżej zmiana – choć niezwykle ważna – to zaledwie kropla w morzu niezbędnych, daleko idących zmian, których należy dokonać. Należy do nich zaliczyć:
- ograniczenie finansowania pasków do glukometrów (z podatku cukrowego) – warto rozważyć optymalizację wydatkowania środków z opłaty cukrowej w kierunku rozszerzania refundowanego dostępu do nowoczesnych metod monitorowania poziomu glikemii na kolejne grupy chorych. Pozwoli to – w długiej perspektywie na ograniczenie kosztów finansowania pasków do glukometrów.
- przeznaczanie środków z opłaty na nowe świadczenia – tak jak NIK wskazywał w wynikach kontroli – pieniądze z opłaty cukrowej nie mogą stanowić „alternatywnego źródła finansowania” dla środków ze składki zdrowotnej. Wpływy z podatku cukrowego powinny stanowić „wartość dodaną” – być źródłem finansowania nowych inicjatyw i działań spełniających celowość uwzględnioną w ustawie o zdrowiu publicznym.
- planowanie alokacji środków – poprawa zarządzania środkami z opłaty cukrowej poprzez wprowadzenie konieczności regularnego, możliwie precyzyjnego planowania wydatkowania środków z opłaty cukrowej w kolejnym roku. W tym kontekście warto rozważyć powołanie celowanego zespołu roboczego przy Ministrze Zdrowia.
- zaplanowanie kierunkowego wydatkowania środków – planowana alokacja ma na celu zapewnienie, że środki z opłaty cukrowej będą „znaczone” i wydatkowane zgodnie z ustawowym przeznaczeniem – tj. m.in. na wczesne interwencje – ze szczególnym uwzględnieniem profilaktyki chorób cywilizacyjnych oraz edukacji zdrowotnej oraz zapewnianie dostępu do nowoczesnych terapii, wyrobów medycznych oraz profilaktyki powikłań cukrzycy wraz z zapewnieniem dostępu do ich właściwego leczenia – ze szczególnym uwzględnieniem stopy cukrzycowej oraz powikłań sercowo-naczyniowych i nerkowych.
Coraz częściej w dyskursie publicznym pojawiają się pomysły rozszerzenia opłaty cukrowej – zarówno horyzontalnie, czyli o nowe grupy produktów, jak również wertykalnie – czyli w zakresie wysokości podatku. Jako Polskie Stowarzyszenie Diabetyków zawsze wspieramy wszelkie działania i inicjatywy ukierunkowane na poprawę losu polskich pacjentów, w tym przede wszystkim pacjentów z cukrzycą. A opłata cukrowa jest niewątpliwie instrumentem o takim potencjale. Niemniej, zanim podjęte zostaną jakiekolwiek działania na rzecz rozszerzenia podatku cukrowego, należy wzmocnić wiarygodność już obowiązujących rozwiązań.
Zainicjowane prace nad nowelizacją ustawy o zdrowiu publicznym, jak również publikacja wyników kontroli NIK wzmacniają wiarę pacjentów i ekspertów w to, że w niedalekiej przyszłości uda się wprowadzić wskazywane i oczekiwane przez liczne środowiska zmiany.
