Rok 2023 był kolejnym rokiem, w którym odnotowaliśmy pozytywne zmiany dla pacjentów z cukrzycą w zakresie refundacji leków i wyrobów medycznych. Przede wszystkim rozpoczął się wprowadzeniem bardzo wyczekiwanej i wiele znaczącej dla całego środowiska refundacji systemów do ciągłego monitorowania glikemii dla osób dorosłych na intensywnej insulinoterapii. Refundacja ta zapoczątkowała wręcz nową epokę w monitorowaniu i leczeniu cukrzycy. W połowie roku dodatkowo Ministerstwo Zdrowia ogłosiło kilka rozszerzeń kryteriów refundacyjnych, które weszły w życie w styczniu roku bieżącego.
W zakresie leków dla diabetyków, ubiegły rok przyniósł refundację kolejnych gliptyn, które obecnie są refundowane w szerokich wskazaniach i w bardzo przystępnych cenach. Od marca rozpoczęto refundację leku złożonego z insuliny glargine oraz liksysenatydu. We wrześniu na listę darmowych leków dla seniorów, po apelach PSD i całego środowiska diabetologicznego, udało się dopisać flozyny. Wprawdzie z początkiem 2023 roku z refundacji wypadła insulina degludec, ale po pół roku do niej powróciła. Również wprowadzone w marcu podwyżki cen insulin długodziałających były tymczasowe i trwały dwa miesiące. Jesienne wypadnięcie z refundacji dwóch z trzech flozyn, także (dla częściej stosowanej dapagliflozyny) zakończyło się po dwóch miesiącach. Końcówka roku przyniosła refundacje nowych preparatów stosowanych w dwóch dość powszechnie niestety występujących powikłaniach cukrzycy: przewlekłej chorobie nerek i cukrzycowym obrzęku plamki (DME), z których pacjenci mogą korzystać od stycznia bieżącego roku. Oznacza to, że powyższe powikłania cukrzycy mogą już być leczone bardziej nowocześnie i skutecznie, bez nadmiernego obciążenia finansowego pacjentów.
Ogromnym problemem pozostaje w Polsce kwestia leczenia zespołu stopy cukrzycowej. PSD od bardzo dawna apeluje do decydentów o wprowadzenie zmian w tym zakresie. Światełkiem w tunelu stało się rozpoczęcie w sierpniu 2023 roku pilotażowego programu leczenia stopy cukrzycowej w szpitalu w Szamotułach. Widząc już teraz pozytywne efekty weryfikowanego w ramach pilotażu postępowania można stwierdzić, że realnie przyczynia się ono do obniżenia dramatycznych statystyk amputacji wśród pacjentów diabetologicznych w naszym kraju. Dlatego też PSD będzie zabiegało wśród decydentów o utworzenie takiej procedury, by w przyszłości mogło powstać jak najwięcej tego typu ośrodków.
Miniony rok był trzecim rokiem obowiązywania w Polsce podatku cukrowego (lub inaczej opłaty cukrowej). Z opłaty tej wpływają do budżetu państwa wysokie środki, jednak nadal podatek nie spełnia pokładanych w nim nadziei. Środki z podatku cukrowego mogłyby, zgodnie z założeniami przyjętymi przy jego wprowadzaniu, posłużyć realizacji lepszej edukacji i profilaktyki cukrzycy. Po trzech latach funkcjonowania opłaty, jej potencjał pozostaje jednak niewykorzystany. Niestety mamy także do czynienia z nieszczególnie rzetelną sprawozdawczością Narodowego Funduszu Zdrowia w tym zakresie. W 2022 roku, czyli po pierwszym roku obowiązywania podatku, sprawozdanie NFZ było bardzo lakoniczne. W kolejnym roku w ogóle nie ukazało się w terminie, a to, które się w końcu ukazało, pozostawiało sporo do życzenia.
W roku 2023 mieliśmy nietypowo aż czterech Ministrów Zdrowia: Adama Niedzielskiego, Katarzynę Sójkę, Ewę Krajewską i Izabelę Leszczynę. Istotnym jest, aby przy tak zmieniających się decydentach, także na skutek nowego powyborczego rozdania, utrzymać cukrzycę w kręgu zainteresowania władz. Cieszymy się z prężnie działającego i regularnie obradującego Parlamentarnego Zespołu ds. Cukrzycy, który tak w ubiegłej, jak i w nowej kadencji Parlamentu funkcjonuje pod pełnym zaangażowania przewodnictwem poseł Ewy Kołodziej. Zespół omawia, apeluje i wspiera wdrażanie wielu pożądanych zmian dla osób z cukrzycą w Polsce.
Również na arenie międzynarodowej cukrzyca nie pozostała w 2023 roku niezauważona. Z okazji Światowego Dnia Cukrzycy Komisja Europejska wydała specjalne oświadczenie, nawołując kraje członkowskie Unii Europejskiej do poprawy profilaktyki, wczesnej diagnostyki i leczenia cukrzycy w obliczu coraz większej liczby zachorowań. W listopadzie odbyło się łączone posiedzenie Międzynarodowej Federacji Diabetologicznej (IDF) ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO), podczas którego mówiono o celach na 2030 rok. Jako strategiczne cele w skali światowej określono: 80% osób z cukrzycą zdiagnozowanych, 80% osób zdiagnozowanych z dobrze kontrolowaną cukrzycą i ciśnieniem tętniczym, 100% osób z cukrzycą typu 1 z dostępem do insuliny i systemów ciągłego monitorowania glikemii. Na posiedzeniu podpisano także deklarację, która ma przypominać o tych zobowiązaniach oraz podkreśla: rolę profilaktyki i dobrego zarządzania cukrzycą, w tym zapobiegania powikłaniom, konieczność zaangażowania się wszystkich stron we współpracę i stworzenie stosownych strategii rządowych oraz konieczność skupienia się na opiece zdrowotnej celem jej stałej poprawy.
Polskie Stowarzyszenie Diabetyków w minionym roku działało bardzo prężnie. Rok 2023 przyniósł względną stabilizację po okresie pandemii, umożliwiając nieskrępowaną już właściwie działalność statutową. Powstało jedno nowe Koło w Prochowicach (woj. dolnośląskie). W kwietniu po raz czwarty spotkaliśmy się w Warszawie na ogólnopolskim szkoleniu liderów, na które uczestnicy przyjeżdżają z wielką ochotą, a w czasie trwania wydarzenia wykazują dużą pilność i zaangażowanie w pozyskiwanie nowych wiadomości. Ponadto po raz drugi Zarząd Główny PSD przyznał dofinansowanie w ramach programu Małe Granty PSD. Z dotacji na zaplanowane przez siebie przedsięwzięcia skorzystały 22 Oddziały i Koła. Uroczystości ogólnopolskie takie jak: Dzień Diabetyka (Gdańsk), Światowy Dzień Cukrzycy (Warszawa) i 32. Pielgrzymka Diabetyków (Częstochowa) odbyły się bez zakłóceń i z dużym sukcesem.
Z powodu trwającej wojny w Ukrainie, PSD w roku 2023 kontynuowało pomoc diabetykom ukraińskim – zarówno uchodźcom, jak i tym, którzy zostali w Ukrainie. Na początku roku z grantu humanitarnego firmy Boehringer Ingelheim o wartości 50 000 euro, zgodnie z życzeniem darczyńcy, zakupiliśmy bony do sklepów spożywczych o wartości 400 zł każdy, które były rozdawane zgłaszającym się do lokalnych jednostek PSD uchodźcom z cukrzycą. W ciągu całego roku do Ukrainy wywożone były dary przekazane przez zagranicznych darczyńców na rzecz pozostających w strefie działań wojennych diabetyków.
Rok 2023 był w PSD rokiem wyborczym. Zgodnie ze Statutem, dokonaliśmy wyboru władz na wszystkich szczeblach organizacyjnych Stowarzyszenia: Kołach i Oddziałach będących podstawowymi jednostkami terenowymi, w nadrzędnych Oddziałach Wojewódzkich i Rejonowych oraz w listopadzie na szczeblu krajowym – Zarządu Głównego, Głównej Komisji Rewizyjnej i Głównego Sądu Koleżeńskiego. Zgodnie z wcześniejszymi deklaracjami, po 16 latach w PSD, w tym 8 latach (dwóch kadencjach) na stanowisku prezesa, dotychczasowa prezes Anna Śliwińska nie kandydowała w wyborach na trzecią kadencję. W wyniku wyborów nową Prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków została Monika Kaczmarek, dotychczasowa Skarbnik ZG PSD i Prezes Oddziału Rejonowego PSD w Złotoryi.
Po tak obfitującym w wydarzenia roku 2023 mamy nadzieję, że rok 2024 przyniesie kolejne pozytywne decyzje refundacyjne dla polskich pacjentów z cukrzycą, zarówno w zakresie nowoczesnych leków, jak i technologii medycznych, a nowe władze z powodzeniem poprowadzą Polskie Stowarzyszenie Diabetyków w realizacji celów statutowych.
Anna Śliwińska
Prezes Honorowa PSD
