Choroby współistniejące nie związane z cukrzycą oraz dedykowana im farmakoterapia mogą sprzyjać hiper- i hipoglikemii, przez co ustabilizowanie glikemii może być niezwykle trudne. Taki chory powinien się częściej kontrolować, o czym należy go poinformować – mówi dr Leszek Borkowski.
Podstawą opieki farmaceutycznej jest holistyczne spojrzenie na pacjenta. W jej ramach należy dostrzegać choroby stymulowane przez podstawowy problem zdrowotny pacjenta oraz inne schorzenia współistniejące. Ocena farmakoterapii powinna zatem obejmować wszystkie leki, które pacjent przyjmuje. Takie całościowe spojrzenie na chorego jest szczególnie istotne w terapii chorób przewlekłych, a do takich z pewnością należy cukrzyca.
Cel terapii uzależniony od stanu i wieku pacjenta
Jak podkreśla dr Leszek Borkowski, farmakolog kliniczny z Mazowieckiego Szpitala Bródnowskiego w Warszawie, leczenie cukrzycy zawsze obarczone jest ryzykiem pojawienia się hipoglikemii. Samokontrola glikemii będzie więc integralną częścią terapii.
-Optymalne leczenie cukrzycy to poza wyrównaniem glikemii, wyrównanie lipemii, ciśnienia tętniczego i masy ciała oraz stosowanie leków o działaniu kardio- i nefroprotekcyjnym lub innych u chorych z grup ryzyka. Pod pojęciem realizacji celów leczenia cukrzycy należy rozumieć uzyskanie wartości docelowych w zakresie: glikemii, ciśnienia, tętniczego, lipidogramu i masy ciała. U osób w starszym wieku i w sytuacji współistnienia schorzeń towarzyszących, jeśli prognoza przeżycia nie jest, dłuższa niż dekada, należy złagodzić kryteria wyrównania do stopnia, który nie pogorszy jakości życia pacjentów. Szczególną uwagę należy zwrócić na chorych z zespołem kruchości. Co więcej, objawy hiperglikemii u osób po 65 roku życia mogą nie być tak nasilone jak u osób młodszych, co może powodować późniejsze rozpoznanie choroby – wskazuje dr Leszek Borkowski.
Jak podkreśla, w praktyce klinicznej i farmaceutycznej spotyka się nie tylko pacjentów chorujących wyłącznie na cukrzycę, ale również chorych, u których rozwinęła się wielochorobowość, a zatem także wielolekowość. U pacjenta diabetologicznego mogą pojawić się schorzenia współistniejące powiązane z cukrzycą, ale też rozwijające się niezależnie od niej.
– Choroby współistniejące nie związane z cukrzycą oraz dedykowana im farmakoterapia mogą sprzyjać hiper- i hipoglikemii, przez co ustabilizowanie glikemii może być niezwykle trudne. Taki chory powinien się częściej kontrolować, o czym należy go poinformować – mówi dr Leszek Borkowski.
To dlatego farmaceuta musi być uważnym obserwatorem i odpowiednio reagować w trakcie konsultacji w ramach opieki farmaceutycznej.
Opieka farmaceutyczna w cukrzycy
W przebiegu opieki farmaceutycznej nad pacjentem z cukrzycą należy pamiętać, że jest ona istotnym czynnikiem ryzyka udaru mózgu zarówno niedokrwiennego, jak i krwotocznego Jak podkreśla dr Leszek Borskowski, pacjent cukrzycowy z wielochorobowością i wynikającą z niej wielolekowością bywa pacjentem trudnym. Opieka farmaceutyczna ma manewrować między jego problemami.
– Zasadą jaką zalecam w multifarmakoterapii pacjentów cukrzycowych jest gradacja problemów, z którymi się mierzymy według stopnia zagrożenia życia i zdrowia pacjentów. Czasami musimy z jakiegoś leku zrezygnować, aby farmakoterapia ratująca życie i zdrowie jako priorytetowa była możliwa. Nie można bowiem leczyć wszystko i na raz. Wiele produktów leczniczych ma wpływ na metabolizm glukozy. Produkty lecznicze nie związane z cukrzycą mogą zmniejszać lub zwiększać zapotrzebowanie pacjenta na insulinę. Dlatego wszystkim pacjentom cukrzycowym radzę: jeśli macie zaprzyjaźnioną aptekę, bierzecie różne leki, to spytajcie farmaceutę czy te leki interferują z leczeniem cukrzycy – podkreśla dr Leszek Borkowski.
Bardzo ważna pozostaje rola farmaceuty w zakresie edukowania pacjentów z cukrzycą. Przykładowo, w zakresie stosowania insulin pacjenta należy poinformować o konieczności ciągłego zmieniania miejsca wstrzyknięcia, co zapobiega ryzyku lipodystrofii i amyloidozy skórnej. Samo wstrzyknięcie powinno być zaplanowane na 30 minut przed posiłkiem.
– Pacjenci, którzy przyjmują insulinę nie powinni też pić alkoholu – dodaje dr Leszek Borkowski.
Źródło: pulsmedycyny.pl, Na podstawie wykładu wygłoszonego podczas Kongresu Zdrowia Polaków 2024.
