Problemy ze zdrowiem często odzierają z radości życia, a zdarza się, że i z godności. Warto jednak pamiętać, że także tam, gdzie toczy się walka o zdrowie i życie obowiązują pewne prawa – prawa pacjenta.
Wszystkie podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych mają obowiązek przestrzegania praw pacjenta. Mianem tym określa się zbiór praw zawartych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej, finansowanych ze środków publicznych, ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawie o zakładach opieki zdrowotnej. Prawa pacjenta obowiązują zarówno w państwowym, jak i prywatnym sektorze ochrony zdrowia.
Podstawowe prawa pacjenta
• Prawo do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej
Dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z zasady jest równy dla wszystkich. Jeśli nie są to świadczenia, w których kluczowe znaczenie ma czas, pacjent ma prawo do przejrzystej, opartej na kryteriach medycznych procedury ustalającej kolejność dostępu do tych świadczeń, czyli do… kolejki. Niekiedy pacjenci oburzają się na proponowany im termin wizyty u specjalisty za dwa lata, a jak się okazuje, wszystko to jest zgodne z prawami pacjenta. Jeśli Twój stan zdrowia nie wymaga działań „na cito” w ramach równości musisz czekać. W stanie nagłym, kiedy zagrożone jest zdrowie lub życie, pacjent ma prawo do natychmiastowego otrzymania pomocy medycznej, bez skierowania.
• Prawo do poszanowania godności i intymności
W trakcie udzielania pomocy medycznej powinny być obecne tylko te osoby, które są niezbędne ze względu na rodzaj świadczenia. Uczestnictwo innych osób, np. studentów uczelni medycznych, wymaga zgody pacjenta i zgody lekarza, który udziela świadczenia. Pacjent ma prawo takiej zgody nie udzielić. Lekarz nie powinien omawiać szczegółów stanu zdrowia pacjenta, ani zadawać mu intymnych pytań w obecności osób trzecich. Nie ma co ukrywać, że zasada ta jest łamana nagminnie w polskich szpitalach, kiedy podczas tzw. obchodu lekarskiego stan zdrowia pacjenta omawiany jest w obecności
innych pacjentów leżących na danej sali…
• Prawo dostępu do dokumentacji medycznej
Dokumentacja medyczna jest własnością podmiotu, który ją wytworzył, ale pacjent ma prawo bezpłatnie się z nią zapoznać. Może sporządzić na jej podstawie swoje notatki, odpłatnie natomiast może otrzymać jej kopię lub odpis. Może też za pokwitowaniem wypożyczyć oryginał dokumentacji medycznej (z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu). Lekarz ma obowiązek wyjaśnić choremu treść dokumentacji medycznej w zrozumiały i wyczerpujący sposób.
• Prawo do wyczerpującej informacji o własnym stanie zdrowia
Osoba, która ukończyła 16 lat ma prawo uzyskać od lekarza przystępną informację o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych oraz dających się przewidzieć następstwach zastosowania albo zaniechania określonych czynności medycznych. Pacjent ma prawo do informacji o wynikach przeprowadzonych badań. Może pytać o wszystko, co go niepokoi aż do momentu, kiedy przekazywana informacja o jego stanie zdrowia będzie dla niego w pełni zrozumiała. Jednocześnie zawsze może zrezygnować z tych informacji – ze wskazaniem, czy rezygnujesz ze wszystkich informacji, czy tylko z niektórych.
Prawa pacjenta obejmują także: prawo do zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych, prawo do tajemnicy informacji, prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, prawo do wyrażania zgody na udzielania świadczeń zdrowotnych, prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec opinii/orzeczenia lekarza, prawo do opieki duszpasterkiej oraz prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie.
Redakcja
