Nadwaga to zaburzenie, w którym  obserwuje się nagromadzenie białej tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczające 13-18% masy ciała u mężczyzn i 18-25% masy ciała   w przypadku kobiet. Wskaźnik masy ciała (body mass index, BMI) odpowiadający nadwadze mieści się w zakresie 25,0-29,99. Otyłość to choroba charakteryzująca się nagromadzeniem białej tkanki tłuszczowej w organizmie przekraczającym 25% całkowitej masy ciała  u mężczyzn oraz 30% u kobiet.  W Polsce nadwaga i otyłość występują bardzo często. Szacuje się, że nadmierną masą ciała charakteryzuje się 22,3% uczniów szkół podstawowych, 49% dorosłych Polek oraz 64% dorosłych Polaków.

 

 

Własne BMI każdy może obliczyć w domu. Parametry takie jak: waga i wzrost należy podstawić do wzoru:
Prawidłowe BMI mieści się w zakresie 18,5-24,99.  Wszelkie odchylenia od normy wymagają konsultacji u lekarza. Bardzo ważne jest aby utrzymywać swoją masę ciała na prawidłowym poziomie, ponieważ zarówno jej zmniejszenie (niedowaga, wychudzenie, wygłodzenie) jak i nadmierny poziom (nadwaga, otyłość I stopnia, otyłość II stopnia, otyłość III stopnia) stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia.

Otyłość a długość życia

Nadmierna masa ciała zwiększa śmiertelność. W analizie 97 badań obejmujących ponad 2,88 miliona ludzi przeprowadzonej przez Flegal i wsp., analizowano związek pomiędzy otyłością a ryzykiem śmierci. Wykazano, że otyłość zwiększała ryzyko śmierci o 18%. W innej analizie 230 badań przeprowadzonej przez Aune i wsp., obejmującej ponad 30 milionów ludzi podobnie analizowano związek pomiędzy masą ciała a ryzykiem śmierci. Wyniki tego dużego badania przedstawiono na wykresie.

Jak widać na wykresie, zależność pomiędzy masą ciała, określaną jako BMI, a ryzykiem przedwczesnego zgonu przyjmuje kształt „krzywej J”, co oznacza, że zarówno niedowaga jak i nadmierna masa ciała zwiększa to ryzyko.

Podsumowując, zarówno niedowaga jak i nadwaga i otyłość zwiększają ryzyko przedwczesnej śmierci.

Otyłość a COVID-19

Bardzo istotnym zagadnienie, szczególnie w ostatnim czasie, jest wpływ nadmiernej masy ciała na ryzyko ciężkiego przebiegu i zgonu z powodu COVID-19. Temu zagadnieniu została poświęcona analiza 75 badań przeprowadzona przez Popkin i wsp. W badaniu tym wykazano, że otyłość zwiększała ryzyko uzyskania pozytywnego testu na koronawirusa SARS-CoV-2 o 46%. Co ważne, otyłość zwiększała ryzyko ciężkiego przebiegu COVID-19 aż o 113%, konieczności sztucznej wentylacji o 66% oraz ryzyka konieczności hospitalizacji w oddziale intensywnej terapii o 74%. Otyłość zwiększała ryzyko śmierci u chorych z COVID-19 o 48%.

Podsumowując, otyłość w istotny sposób pogarsza przebieg COVID-19. Utrzymywanie prawidłowej masy ciała, pomimo trwającej epidemii i licznych ograniczeń, powinno stanowić podstawę zapobiegania ciężkiemu przebiegowi COVID-19.

 Otyłość a nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 i hipercholesterolemia

Związek pomiędzy nadwagą i otyłością a chorobami takimi jak nadciśnienie tętnicze  i cukrzyca typu 2 również jest dobrze udokumentowany. W niedawno opublikowanym badaniu autorstwa Valenzuela i wsp., obejmującym ponad 500 tysięcy osób oceniano wpływ nadmiernej masy ciała i aktywności fizycznej na ryzyko nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2 i hipercholesterolemii. Wykazano, że zarówno kobiety jak i mężczyźni z nadwagą, pomimo tego że byli aktywni fizycznie charakteryzowali się istotnie większym ryzykiem rozwoju nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2 i hipercholesterolemii.

Podsumowując, osoby z nadwagą/otyłością, pomimo tego że mogą być aktywne fizycznie, cechują się znacznie większym ryzykiem wystąpienia chorób cywilizacyjnych, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2 lub hipercholesterolemia niż osoby z prawidłową masą ciała.

Podsumowanie

Nadmierna masa ciała jest istotnym czynnikiem pogarszającym jakość życia i sprzyjającym wystąpieniu innych chorób. Podstawowymi metodami prewencji nadwagi i otyłości jest zmiana nawyków żywieniowych oraz regularna i umiarkowana aktywność fizyczna.

Stanisław Surma, student medycyny
Monika Romańczyk, studentka medycyny
prof. dr hab. n. med. Krzysztof Łabuzek

Bibliografia

  1. Flegal K., Kit B., Orpana H., Graubard B. Association of all-cause mortality with overweight and obesity using standard body mass index categories: a systematic review and meta-analysis. JAMA 2013;309:71-82.
  2. Anue D., Sen A., Prasad M. i wsp. BMI and all cause mortality: systematic review and non-linear dose-response meta-analysis of 230 cohort studies with 3.74 million deaths among 30.3 million participants. BMJ 2016;353:i2156.
  3. Popkin B., Du S., Green W. i wsp. Individuals with obesity and COVID-19: a global perspective on the epidemiology and biological relationships. Obes Rev 2020;21:e13128.
  4. Valenzuela P., Santos-Lozano A., Barrán i wsp. Joint association of physical activity and body mass index with cardiovascular risk: a nationwide population-based cross-sectional study. Eur J Prev Cardiol 2021; doi: 10.1093/eurjpc/zwaa151.
Print Friendly, PDF & Email
Skip to content