Objawy cukrzycy znacznie różnią się w zależności od jej typu. O ile cukrzyca typu 1 daje bardzo nasilone symptomy, których ciężko nie zauważyć, o tyle cukrzyca ciążowa nie daje żadnych objawów i diagnozowana jest wyłącznie na podstawia badania poziomu cukru. Cukrzyca typu 2 także przez długi czas może mieć niemy przebieg. Jakie objawy mogą wskazywać na cukrzycę u dziecka, jakie u osób dorosłych?
Objawy cukrzycy typu 1, typu 2 i ciążowej znacznie różnią się od siebie, a różnice te wynikają z różnego nasilenia hiperglikemii. We wszystkich typach cukrzycy problemem jest zbyt wysoki poziom cukru we krwi. Jednak w cukrzycy ciążowej przecukrzenia zwykle są bardzo niewielkie, w cukrzycy typu 2 umiarkowane, w cukrzycy typu 1 – bardzo duże. Im wyższy poziom cukru u osoby z jeszcze niezdiagnozowaną cukrzycą, tym objawy choroby są bardziej nasilone i uciążliwe.
Objawy cukrzycy typu 1
Organizm osoby u której rozwija się cukrzyca typu 1 cierpi na znaczny niedobór bądź brak insuliny, hormonu niezbędnego do prawidłowego odżywiania komórek. Bez insuliny większość komórek i tkanek organizmu „głoduje”, co daje bardzo charakterystyczne i uciążliwe symptomy. Cukrzycy typu 1 nie sposób „przegapić” czy przez dłuższy czas lekceważyć.
Typowe objawy cukrzycy typu 1:
- bardzo wzmożone, trudne do ugaszenia pragnienie
- częste oddawanie bardzo dużych ilości moczu
- moczenie nocne, także u dzieci starszych i nastolatków
- utrata masy ciała
- nocne skurcze łydek
- wysuszone błony śluzowe ust i przełyku
- zajady w kącikach ust
- senność, apatia
- nudności
- zapach acetonu (jabłek) w wydychanym powietrzu
- mogą wystąpić trudności z gojeniem się drobnych ran, zadrapań
Najbardziej charakterystyczne objawy cukrzycy typu 1 trudne do ugaszenia pragnienie, które dokucza w dzień i w nocy oraz konieczność bardzo częstego korzystania z toalety, w tym wielokrotnie w ciągu nocy. Jeśli te objawy utrzymują się przez kilka tygodni, zauważalna zaczyna być utrata masy ciała.
W sytuacji występowania w/w symptomów należy skontrolować poziom cukru we krwi oraz w moczu. W cukrzycy typu 1 poziom glikemii przy rozpoznaniu choroby zazwyczaj znacząco przekracza normę (300 mg/dl – 500 mg/dl i więcej), zawsze pojawia się cukier i aceton w moczu.
Objawy cukrzycy typu 2
Zupełnie inaczej objawia się cukrzyca typu 2. W odróżnieniu od cukrzycy typu, nie wynika ona z braku insuliny, ale z jej nieprawidłowego działania. Przebieg cukrzycy typu 2 jest znacznie łagodniejszy, do tego stopnia, że wielu pacjentów przez całe lata nie zdaje sobie sprawy ze swojej choroby. Bardzo często diagnozowana jest ona przypadkiem, np. przy okazji badań kontrolnych w pracy.
Objawy cukrzycy typu 2 zaczynają się pojawiać wraz ze stopniem jej zaawansowania. Jest to choroba o progresywnym charakterze. Początkowo poziom cukru we krwi nieznacznie przekracza normę (okres bezobjawowy), z czasem przecukrzenia są wiesze i pojawiają się symptomy cukrzycy typu 2. Są one jednak znacznie mniej charakterystyczne i mniej nasilone niż w cukrzycy typu 1. Stąd mimo występowania objawów pacjenci znacznie później zgłaszają się do lekarza i później wykonują badanie poziomu glukozy na czczo.
Typowe objawy cukrzycy typu 2:
- zmęczenie, senność po posiłkach
- zaburzenia widzenia
- świąd skóry
- umiarkowanie wzmożone pragnienie (ale nie tak intensywne, jak przy cukrzycy typu 1.)
- częstsze oddawanie moczu
- mrowienie w stopach
- skłonność do czyraków
- zmiany grzybicze na skórze
- skłonność do infekcji intymnych
- powolne gojenie się ran
- stałe zmęczenie i osłabienie
- trudne w leczeniu zakażenia jamy ustnej (pleśniawki, zakażenia drożdżakowe)
Cukrzycę typu 2 także diagnozuje się na podstawie badanie poziomu glukozy we krwi. Glikemie są zawyżone, ale nie tak wysokie, jak w przypadku „jedynki”. Zwykle utrzymują się w przedziale 150 mg/dl – 300 mg/dl, co kwalifikuje do leczenia lekami doustnymi, obniżającymi poziom cukru we krwi.
Ze względu na często bezobjawowy przebieg cukrzycy typu 2, ważne jest aby osoby będące w grupie ryzyka zachorowania, regularnie wykonywały badania kontrolne w kierunku cukrzycy.
Na cukrzycę typu 2 w szczególności narażone są:
- osoby z nadwagą lub otyłe
- osoby o sylwetce typu „jabłko”, u których tkanka tłuszczowa osadza się głównie na brzuchu
- osoby mające wśród krewnych pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo) chorych na cukrzycę (obciążenie genetyczne)
- Kobiety, które w czasie ciąży miały cukrzycę ciążową, bądź urodziły dziecko o masie powyżej 4 kg
Objawy cukrzycy ciążowej
Cukrzyca ciążowa (wbrew temu, co można przeczytać w internecie) nie daje żadnych objawów. W tym przypadku poziomy cukru we krwi bardzo nieznacznie przekraczają normę, stąd nie ma mowy o żadnych symptomach choroby. Z tego też powodu badanie poziomu cukru we krwi jest obowiązkowe zaraz po rozpoznaniu ciąży, a jeśli na wczesnym etapie wynik jest prawidłowy, to kolejne badanie wykonuje się między 22 a 24 tygodniem ciąży (krzywa cukrowa). Cukrzyca ciążowa najczęściej wykrywana jest właśnie w drugim trymestrze ciąży. Choć przecukrzenia przy cukrzycy ciążowej zwykle są minimalne, nie mogą być lekceważone. Konieczna są zmiany w sposobie odżywiania się oraz prowadzenie samokontroli glukometrem, ze szczególnym zwracaniem uwagi na cukry po posiłkach.
