Banaba (Lagerstroemia speciosa) to średniej wielkości drzewo, spotykane głównie w Azji Południowo-Wschodniej, znane także pod nazwą mirt krepowy. Jego liście od wieków są stosowane w medycynie ludowej w obniżaniu stężenia glukozy we krwi. Oprócz właściwości przeciwcukrzycowych liściom banaba przypisuje się także działanie przeciwutleniające, obniżające poziom cholesterolu i wspierające utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
Cukrzyca typu 2 to choroba o wielu twarzach, w zależności od stopnia zaawansowania wymaga bardzo różnych terapii – od modyfikacji stylu odżywiania się i stylu życia, po intensywną insulinoterapię. Pierwsze etapy rozwoju cukrzycy typu 2 często nie wymagają leczenia farmakologicznego, natomiast warto jest wspierać metabolizm węglowodanów środkami naturalnymi. Do takich zaliczają się mało jeszcze znane w Polsce preparaty na bazie liści z drzewa banaba. Liście banaba zawierają ponad 40 korzystnych dla zdrowia związków bioaktywnych, z których najważniejsze to:
• kwas korosolowy,
• kwas elagowy,
• kwas galusowy.
Wiele badań na zwierzętach i ludziach z wykorzystaniem oczyszczonego kwasu korosolowego i preparatów standaryzowanych kwasem korosolowym potwierdza, że to właśnie ten składnik liści banaba odpowiada za obniżania glikemii. Kwas korosolowy obniża poziom cukru we krwi poprzez:
• zwiększenie wrażliwości na insulinę,
• poprawę wychwytu glukozy,
• hamowanie alfa-glukozydazy – enzymu, który pomaga trawić węglowodany.
Można powiedzieć, że ma on działanie podobne do insuliny, choć oczywiście jego moc jest znacznie mniejsza. Dzięki temu nie niesie ze sobą ryzyka hipoglikemii, może natomiast wspierać metabolizm węglowodanów, przyczyniając się do stabilizacji stężenia glukozy we krwi. Wśród osób dotkniętych cukrzycą i stanem przedcukrzycowym największe nadzieje wzbudzają liście banaba, warto jednak wiedzieć, że każda część tego drzewa ma swoje właściwości lecznicze. Kora jest często stosowana w leczeniu biegunki, natomiast ekstrakty z korzeni i owoców mają działanie przeciwbólowe.
Antyoksydacyjne właściwości banaba
Antyoksydanty to związki, które przeciwdziałają szkodliwym skutkom wolnych rodników, które mają zdolność uszkadzania DNA komórek, przez co przyspieszają procesy starzenia się organizmu oraz sprzyjają rozwojowi chorób. Osoby z cukrzycą są w szczególności narażone na wysokie stężenie wolnych rodników ze względu na występujące u nich hiperglikemie. Liście banaba mogą neutralizować wolne rodniki ze względu na wysoką zawartość przeciwutleniaczy, takich jak fenole i flawonoidy, a także kwercetyna i kwasy korosolowy, galusowy i elagowy.
Liście banaba a otyłość
Niektóre badania przypisują liściom banaba korzystny wpływ na masę ciała. Zawarte w nich związki mogą hamować adipogenezę i lipogenezę, czyli procesy odpowiedzialne za powstawanie komórek tłuszczowych i cząsteczek tłuszczu. Dodatkowo polifenole zawarte w liściach banaba mogą zapobiegać przekształcaniu się prekursorów komórek tłuszczowych w dojrzałe komórki tłuszczowe.
Banaba a choroby układu krążenia
Wysoki poziom cholesterolu we krwi jest kluczowym czynnikiem ryzyka chorób serca, które są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Badania na zwierzętach i ludziach sugerują, że kwas korosolowy występujący w liściach banaby może pomóc obniżyć poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. W 10-tygodniowym badaniu na myszach karmionych dietą bogatą w cholesterol, u myszy leczonych kwasem korozolowym zaobserwowano 32% obniżenie poziomu cholesterolu we krwi i 46% obniżenie poziomu cholesterolu w wątrobie w porównaniu z grupą kontrolną. Podobnie, 10-tygodniowe badanie przeprowadzone na 40 dorosłych z zaburzeniami glikemii na czczo wykazało, że połączenie ekstraktów z liści banaba i kurkumy obniżyło poziom trójglicerydów o 35% i zwiększyło poziom cholesterolu HDL (dobrego) o 14%.
Podsumowanie
Dotychczasowe badania potwierdzają, że kwas korosolowy i standaryzowane nim ekstrakty liści banaba mogą przynieść korzystny efekt u osób z podwyższonym poziomem cukru we krwi i otyłością. Dodatkowo kwas korosolowy wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwhiperlipidemiczne i przeciwwirusowe, co także jest korzystne dla pacjentów z cukrzycą. Preparaty zawierające ekstrakt z liści banaba mogą być stosowane jako samodzielne produkty lub w połączeniu z innymi naturalnymi produktami o działaniu hipoglikemicznym, przeciwhiperlipidemicznym i hamującym apetyt.
Małgorzata Marszałek
