Badanie okulistyczne nie ogranicza się do czytania liter lub cyfr na biało-czarnej tablicy, ani nawet do badania dna oka po rozszerzeniu źrenic. Choroby takie, jak cukrzycowy obrzęk plamki wymagają znaczenie bardziej specjalistycznej diagnostyki, która z racji potrzeby określonego sprzętu, nie jest możliwa w każdym jednym gabinecie okulistycznym.
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, osoby chorujące na cukrzycę powinny raz w roku wykonywać rutynowe badania kontrolne u okulisty. Pacjenci z cukrzycą typu 2 powinni by na kierowani na konsultację okulistyczną już w momencie rozpoznania diabetes mellitus, natomiast osoby z cukrzycą typu 1 do pięciu lat od zachorowania.
Nieprawidłowości w obrębie wzroku są jednymi z występujących najczęściej i rozwijających się najwcześniej powikłań mikronaczyniowych w grupie osób z cukrzycą. A ponieważ zwykle w początkowym okresie nie dają one żadnych objawów, tak ważna jest regularna diagnostyka.
W momencie rozpoznania cukrzycowego obrzęku w plamce, pacjent powinien trafić do lekarza retinologa w ośrodku, który zajmuje się leczeniem tego typu schorzeń. Rolą retinologa jest zebranie pełnego wywiadu oraz przeprowadzenie pogłębionej diagnostyki, która w poradni niespecjalistycznej nie jest możliwa.
Jakie badania mnie czekają?
Do badań wykonywanych w celu wykrycia cukrzycowego obrzęku plamki oraz obrzęku plamki związanego z wiekiem, a także w celu określenia stopnia zaawansowania choroby zalicza się:
• badanie okulistyczne w lampie szczelinowej po rozszerzeniu źrenic
• badanie ostrości wzroku
• badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego
• angiografię fluoresceinową
• badanie optycznej koherentnej tomografii (OCT)
• badanie angio-OCT
Badanie w lampie szczelinowej
Badanie dna oka w lampie szczelinowej należy do podstawowych badań okulistycznych, umożliwia ocenę budowy struktur oka. Lampa szczelinowa wyposażona jest w bardzo silne źródło światła oraz mikroskop, który nie tylko powiększa obraz, ale też pozwala uzyskać widzenie przestrzenne. Dzięki temu badaniu można dokładnie obejrzeć powieki, spojówkę, twardówkę, rogówkę, tęczówkę, soczew kę, siatkówkę oraz przednią część ciała szklistego. Przed badaniem dna oka zazwyczaj poszerza się źrenice przy pomocy odpowiednich kropli.
Badanie OCT (optyczna koherentna tomografia)
Badanie OCT zalicza się do badań obrazowych, tomograficznych. Za pomocą specjalnego aparatu okulista ogląda zarówno przednią, jak i tylną część gałki ocznej oraz plamki. Urządzenie wykorzystuje do badania wiązkę światła, która kierowana jest do oka. Światło przenika przez struktury oka bądź jest przez nie odbijane. W ten sposób na monitorze lekarza tworzy się obraz oka. OCT oka umożliwia dokładną analizę stanu wzroku i pozwala wykryć takie choroby i nieprawidłowości, jak: jaskra, zwyrodnienie plamki czy zmiany spowodowane nowotworem.
Angiografia fluoresceinowa
Obrazowanie dna oka, czyli angiografia służy do diagnozy naczyń krwionośnych na dnie oka. Przed badaniem pacjentowi podaje się dożylnie kontrast zwany fluoresceiną, następnie wykonuje się serię zdjęć dna oka przy pomocy odpowiedniej kamery. W prawidłowym stanie naczynia siatkówki nie powinny przepuszczać fluoresceiny. Ewentualny przeciek pojawiający się na zdjęciach jest oznaką stanu chorobowego. Angiografia fluoresceinowa jest wykorzystywana głównie do diagnostyki chorób naczyniowych siatkówki w przebiegu cukrzycy oraz zwyrodnieniu plamki związanej z wiekiem. Przed podaniem kontrastu pacjent powinien przejść badania okulistyczne oraz badania ogólne. Angiografii fluoresceinowej nie powinno się wykonywać u kobiet w ciąży, osób z niewydolnością nerek lub zaburzeniami rytmu serca, a także w przypadku uczulenia na fluoresceinę. Dlatego należy poinformować lekarza o wszystkich alergiach i przyjmowanych lekach. W trakcie badania pojawiają się błyski; mogą wystąpić także przejściowe nudności.
Angio-OCT
Badanie Angio OCT to nieinwazyjna metoda oceny naczyń i mikrokrążenia w siatkówce oka bez konieczności podawania kontrastu. Umożliwia wykrycie zmian zachodzących w drobnych naczyniach na najwcześniejszych etapach. Badanie daje lekarzom okulistom możliwość zobrazowania unaczynienia oraz warstw siatkówki w trakcie jednego badania, wykorzystuje się je m.in. do diagnostyki chorób siatkówki.
Przy podejrzeniu cukrzycowego obrzęku plamki ważne jest, by trafić do ośrodka specjalizującego się w leczeniu chorób siatkówki. Postawienie diagnozy i określenie stopnia zaawansowania choroby to wstęp do dłuższego procesu, jakim jest owoczesne leczenie, o którym będziemy pisać w kolejnym wydaniu Biuletynu.
