Który CGM jest najbardziej dokładny? Który pokazuje „prawdziwe” cukry? Czy wierzyć wskazaniom sensora, skoro różnią się one od wskazań glukometru? Choć systemy do ciągłego monitorowania glikemii nie są już nowością, pacjenci ciągle jeszcze bywają sceptyczni wobec wyników pomiarów, które dzięki nim uzyskują. I nie ma się co dziwić – w końcu od cyferek, które widzimy w aplikacji, uzależniamy nasze decyzje terapeutyczne, i dlatego chcemy mieć pewność, że są miarodajne. Przypomnijmy sobie zatem, czym jest dokładność, a czym precyzja urządzeń pomiarowych, a także: jak się ma stężenie glukozy we krwi do tego w płynie śródtkankowym.
Wszystkie urządzenia pomiarowe rządzą się takimi samymi prawami – powinny dostarczać wyników jak najbardziej zbliżonych do faktycznych wartości glukozy, ciśnienia, tętna czy temperatury w zależności od tego, co mierzą. Na tym polega dokładność. Ale aby urządzenie było godne polecenia, a przede wszystkim aby uzyskało pozwolenie na stosowanie przez pacjentów, musi spełniać także drugi warunek, a mianowicie – być precyzyjne. Dokładność i precyzja w przypadku sensorów do monitorowania glikemii to nie to samo.
Co oznacza, że CGM jest dokładny i precyzyjny?
Dokładność (miarodajność) informuje nas o tym, w jakim stopniu pomiar reprezentuje prawdziwą wartość czegoś. Inaczej mówiąc: jak blisko wartości rzeczywistej jest pomiar. Dokładność ocenia się, wykonując kilka pomiarów za pomocą danego urządzenia, a następnie porównując uzyskaną w ten sposób grupę danych z tzw. „złotym standardem”, czyli metodą, którą uważa się za najdokładniejszą dla danego pomiaru. W przypadku stężenia glukozy we krwi złotym standardem jest badanie z krwi żylnej. Aby stwierdzić, czy dany sensor jest dokładny, należy pobrać próbki ze wskazań sensora oraz – w tym samym czasie – z krwi żylnej, i porównać je, wykorzystując do tego specjalną metodologię.
Precyzja (niezawodność) to stopień podobieństwa lub spójności między wielokrotnymi odczytami tej samej rzeczy. Mówiąc najprościej: jak blisko siebie są pomiary. Należy pamiętać, że chociaż urządzenie może mierzyć coś z dużą precyzją, stale i wielokrotnie odczytując tę samą wartość, liczba może nie odzwierciedlać prawdziwej wartości, a zatem urządzenie może być niedokładne. CGMmoże być dokładny, czyli wskazywać „prawdziwe” wartości glukozy, ale nie być precyzyjny, co oznacza, że np. przy stabilnym cukrze, przy 4 kolejnych pomiarach jeden z wyników będzie odbiegał od pozostałych. Urządzenie jest dokładne – 3 na 4 wskazania zgadzają się ze stanem faktycznym – ale nie jest precyzyjne, bo wyniki nie są spójne.
Możliwa jest też inna sytuacja – gdy nasz sensor cały czas zawyża glikemię, np. o 60 mg/dl, w porównaniu do jej faktycznej wartości. Wówczas mamy do czynienia z sensorem precyzyjnym, ale niedokładnym. Odczyty są spójne, ale nie są zgodne z faktycznym stężeniem glukozy.
Pamiętaj o „opóźnieniu” sensora
Sensory ciągłego monitoringu glikemii dokonują pomiarów glukozy w płynie śródtkankowym. Krew i płyn śródtkankowy to dwa różne środowiska pomiaru, i ma to swoje konsekwencje dla wyników. Należy pamiętać, że glukoza przepływa najpierw do krwiobiegu, a następnie do przestrzeni śródmiąższowej, dlatego pojawia się opóźnienie 10-20 minut pomiędzy wynikiem z krwi a wynikiem z płynu śródtkankowego. Nie ma to wielkiego znaczenia przy stabilnych glikemiach, ale kiedy zmieniają się one dynamicznie, wówczas możemy mieć rozbieżne wyniki, np. z sensora i glukometru.
Gdy poziom glukozy zmienia się szybko, na przykład po posiłku lub podczas ciężkiego wysiłku fizycznego, system CGM może wydawać się użytkownikom mniej dokładny. Tak naprawdę jest to kwestia opóźnienia we wskazaniach, a nie problem z dokładnością sensora. Dlatego tak ważne jest, by nie porównywać wskazań sensora i glukometru w momencie, kiedy glikemie zmieniają się dynamicznie. Poza tym trzeba przyzwyczaić się do myśli, że sensor dokonuje pomiarów w płynie śródtkankowym, który nie jest gorszym środowiskiem pomiarowym, a po prostu środowiskiem innym.
Jeśli dla swojego spokoju bardzo chcesz porównać wynik pomiaru glukozy we krwi z wartością sensora, rób to, gdy poziom glukozy jest płaski i stabilny. Przy okazji pamiętaj, by mieć suche i czyste ręce oraz oczywiście glukometr, do którego masz zaufanie. Przy badaniu glukometrem pojawia się tak naprawdę znacznie więcej zmiennych, które mogą fałszować wynik, niż w przypadku pomiarów sensora.
O czym jeszcze warto pamiętać?
• Jeśli tak zwanym złotym standardem jest laboratoryjnie zmierzony poziom glukozy we krwi, wówczas odczyt CGM zazwyczaj może być nieco niższy, gdy poziom glukozy we krwi wzrośnie, i nieco wyższy, gdy poziom glukozy we krwi spadnie. Wynika to z opóźnienia wskazań, a nie z braku dokładności czy precyzji urządzenia;
• W porównaniu z poziomem glukozy we krwi, CGM może wyświetlać niższe odczyty w ciągu nocy, jeśli leżymy na sensorze;
• Na CGM wpływa również stan nawodnienia – dbaj o nawodnienie, aby nie doświadczać wyników zaniżonych;
• Niektóre systemy charakteryzują się gorszą dokładnością na początku użycia – pierwszego dnia po wprowadzeniu organizm reaguje na ciało obce jakim jest czujnik i u każdego ta reakcja jest inna; inne natomiast mogą wykazywać pogorszenie dokładności w ostatnim dniu zużycia czujnika.
Warto pamiętać o tych dodatkowych zmiennych, które mogą mieć wpływ na wynik pomiaru Twojego sensora.
