Zespół stopy cukrzycowej (ZSC) jest istotnym problemem w opiece diabetologicznej, dotyczy bowiem 6–10% pacjentów z cukrzycą. ZSC rozwija się u 0,6–2% osób z cukrzycą typu 1 oraz 12–18% osób z cukrzycą typu 2. Częstość amputacji u tych chorych nie przekracza 6,2%. U 85% chorych amputację poprzedza pojawienie się owrzodzenia.
Przyczyn dużej liczby amputacji z powodu ZSC jest wiele, w tym: przeoczenie (przez pacjenta czy lekarza) zmian zwiastujących zakażenie, niewłaściwa higiena stóp, niewłaściwe obuwie, obecność modzeli, zniekształcenia stopy czy zwiększony nacisk na stronę podeszwową stopy, ale także wieloletnia, źle kontrolowana cukrzyca świadcząca o niedostatecznej jakości leczenia.
W ostatnich trzech latach w wielkiej Brytanii nastąpił wzrost liczby amputacji poniżej kostki o 26,5%, a amputacji poniżej kolana o 4,1% – alarmuje Diabetes UK.
– Liczba amputacji kończyn dolnych związanych z cukrzycą rośnie z roku na rok. Amputacja, niezależnie od tego, na jakiej wysokości przeprowadzona, jest dla pacjenta druzgocąca i zmienia jego życie. Aby zmniejszyć liczbę amputacji związanych z cukrzycą, apelujemy do NHS England o utrzymania funduszu Diabetes Transformation Fund Diabetes po roku 2019. Wiele amputacji w cukrzycy można by uniknąć, ale jakość opieki nad chorymi różni się znacznie w obrębie Anglii. Wciąż pozostaje tu wiele do zrobienia – powiedział Dan Howarth, stojący na czele organizacji Diabetes UK.
Dla prewencji ZSC konieczne jest systematyczne badanie stóp w celu wczesnego wykrywania i leczenia niedokrwienia kończyn. Raz w roku u wszystkich chorych powinno być wykonywane badanie w kierunku zaburzeń czucia (badanie fizykalne) i niedokrwienia (ocena tętna na tętnicy grzbietowej stopy i piszczelowej tylnej, a w niektórych przypadkach należy rozważyć badanie wskaźnika kostka–ramię).
Diabetes UK wzywa też samych diabetyków do zdobywania i nieustannego pogłębiania wiedzy na temat tego, jak prawidłowo dbać o stan stóp, by uniknąć owrzodzeń. Potrzebna jest tu także edukacja dotycząca innych czynników ryzyka, takich jak wyrównanie metaboliczne cukrzycy, palenie tytoniu, nadwaga, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe. Pacjenci z cukrzycą powinni wiedzieć i móc korzystać z obuwia oraz wkładek dostosowanych do kształtu stopy oraz odpowiednich skarpet. Wydaje się, że w krajach takich jak Wielka Brytania nie powinno stanowić problemu, a jednak najnowsze statystyki mówią co innego.
W Polsce z powodu zespołu stopy cukrzycowej w ciągu roku przeprowadza się amputacje u około 16 tys. osób. Jest to skutek zakażenia, owrzodzenia lub destrukcji tkanek głębokich stopy (np. kości), do którego dochodzi u chorych na cukrzycę z powodu uszkodzenia nerwów obwodowych lub naczyń stopy.
Źródło: Diabetes UK / IOZ
