Większość z nas doskonale pamięta powiedzenie Melchiora Wańkowicza „Cukier krzepi”. Każdy kto uprawia wędrówki górskie, wspina się lub kiedykolwiek brał udział w trekingu wysokogórskim doskonale wie, że najlepszym i niezastąpionym jedzeniem jest słodka czekolada i kostka cukru.
Dlaczego więc, z drugiej strony obawiamy się nadmiaru cukru we krwi.
Podwyższone, powyżej fizjologicznej granicy stężenie cukru we kiwi jest objawem i podstawą do rozpoznania cukrzycy. Tą cywilizacyjną chorobę XXI coraz częściej rozpoznajemy u osób dorosłych, aktywnych zawodowo a także u dzieci.
Najczęściej zaczyna się w pełni zdrowia, gorszym ogólnym samopoczuciem, osłabieniem, wzmożonym pragnieniem. Niekiedy zaczyna się nietypowo, jednym z symptomów są nawracające i niepoddające się leczeniu infekcje grzybicze. Niejedna osoba podczas badania usłyszała od okulisty czy nie choruje Pan na cukrzycę? Inne osoby dowiadują się, że są chore na cukrzycę w trakcie leczenia nadciśnienia czy zawału serca. W chorobie tej nadmiar cukru we krwi przestaje być zbawiennym źródłem energii dla organizmu a zaczyna działać jak trucizna.
Cukrzyca zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych z dwóch powodów: po pierwsze ze względu na narastającą liczbę osób chorych niezależnie od wieku (w Polsce choruje już prawie 3 miliony, a na całym świecie 350 milionów), drugi powód to konsekwencje jakie wynikają z nieprawidłowo leczonej cukrzycy. Okazuje się że nadmiar glukozy we krwi działa na naczynia krwionośne, serce, nerki i cały organizm jak trucizna, która powoli uszkadza struktury tkanek. Dlatego też tak ważne jest wczesne rozpoznanie cukrzycy i włączenie odpowiedniego dla danej osoby leczenia.
Leczenie opiera się na stałym dostosowywaniu dawek insulin czy wprowadzaniu nowych leków, zmianie w żywieniu i trybie życia w celu utrzymania organizm w dobrej kondycji zdrowotnej.
Choroba ta jest nieuleczalna, osoby z cukrzycą typu 1 dawniej zwaną insulinozależną muszą wielokrotnie w ciągu dnia wstrzykiwać insulinę, sprawdzać stężenie cukru we krwi, czy dawka leku nie jest za duża lub zbyt mała. Nawet osoby z cukrzycą typu 2 wymagają ciągłego monitorowania stężenia cukru we krwi aby dostosować skutecznie działające leki.
Co więcej, przebieg tej choroby zmienia się wraz z czasem jej trwania, np. następuje nagłe pogorszenie i destabilizacja przy zmianie pogody, w sytuacji przemęczenia, stresów, dodatkowej infekcji. Ta ciągła zmienność i wahania glikemii bywają źródłem frustracji, niezadowolenia z leczenia i poczucia bezsilności wobec choroby. Z perspektywy medycznej brak adaptacji leczenia do zmieniających się potrzeb organizmu, może być przyczyną zmian i dysfunkcji wielu narządów jak nerki, serce i oczy. Życie z chorobą nieuleczalną o „kapryśnym przebiegu” może rzutować nawet na utratę pracy przez osobę dotkniętą cukrzycą, obniżenie nastroju czy wręcz może być przyczyną depresji. Tak często bywa z zawodowymi kierowcami, którzy w wyniku rozpoznania cukrzycy i nieprawidłowego jej leczenia tracą swoją pracę.
Obecnie diabetologia – czyli nauka zajmująca się leczeniem cukrzycy – skierowana jest na rozpoznanie indywidualnych potrzeb pacjenta i jego rodziny i dostosowanie odpowiedniego leczenia. Tylko w ten sposób możemy zapewnić prawidłowy rozwój psycho-fizyczny dziecka z cukrzycą, pełnię zdrowia, mimo choroby osoby dorosłej z cukrzycą. Obecnie na świecie jest coraz więcej nowych rozwiązań technologicznych jak pompy insulinowe czy system do ciągłego monitorowania glikemii. Zostały zarejestrowane nowe leki, które mają zupełnie inny mechanizm działania niż rutynowo stosowane w cukrzycy. Ponad to proces leczenia wymaga nieustanej edukacji i wsparcia pacjenta. Diabetologia jest to obszar intensywnego rozwoju nauki w celu doskonalenia metod leczenia.
Wobec możliwości jakimi dysponujemy w leczeniu cukrzycy możemy zapobiec powikłaniom. Mamy nowoczesne narzędzia do weryfikacji efektów prowadzonej terapii jakim jest holter glikemii czy holter ciśnienia krwi. Nieraz wystarczy wprowadzić nowe systemy do monitorowania glikemii czy pompy insulinowe, które precyzyjnie dozują insulinę, aby osoba z cukrzycą mogła bezpiecznie wykonywać swój zawód. Ważna jest też profesjonalna opieka nad osobą dorosłą z cukrzycą, regularne wykonywanie badań bilansowych, pomoc w optymalizacji metod leczenia. Co więcej, już dzisiaj wiemy, że podstawą w dobrym i skutecznym leczeniu jest budowanie motywacji pacjenta i jego umiejętności w nieustannym procesie leczenia. W tej przewlekłej chorobie dobrostan pacjenta zależy od jakości leczenia.
prof. Ewa Pańkowska
Instytut Diabetoligii
www.instytutdiabetologii.pl
