Aby osiągnąć cele leczenia cukrzycy – wydłużenia życia pacjenta oraz brak powikłań narządowych konieczna jest wieloczynnikowa terapia, ukierunkowana na normalizację glikemii, zaburzeń lipidowych, ciśnienia tętniczego oraz masy ciała. Niestety, po wielu latach trwania choroby bardzo często rozwijają się powikłania sercowo-naczyniowe oraz cukrzycowa choroba nerek. Obecnie dysponujemy możliwościami jednoczesnego obniżania glikemii i zapobiegania tym powikłaniom. Wszystko dzięki stosunkowo nowej grupie leków hipoglikemizujących – inhibitorom SGLT-2, nazywanych powszechnie flozynami.
Cukrzyca jest schorzeniem powodującym zmiany w sercu oraz naczyniach krwionośnych. Zakres i charakter zmian narządowych zależą od czasu trwania i stopnia nasilenia cukrzycy, schorzeń współistniejących oraz od wieku pacjenta. Do niedawna sądzono, że główną przyczyną zmian w sercu i układzie krążenia jest nadciśnienie tętnicze, często współwystępujące wraz z cukrzycą. Jednak najnowsze badania naukowe z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego wykazują, że sama cukrzyca może powodować poważne zmiany w budowie i funkcjonowaniu serca. To dlatego tak ważne jest, by lecząc cukrzycę zwracać uwagę nie tylko na stężenie cukru we krwi, ale także na kondycję układu krążenia oraz nerek.
Flozyny i ich kardioproteksyjne działanie
Korzystne oddziaływanie flozyn na układ krążenia zostało potwierdzone w kilku dużych badaniach klinicznych, takich jak EMPA-REG OUTCOME, CANVAS, DECLARE-TIMI 58. Ponadto zakończono także badanie VERTIS-CV. W badaniu, które zostało przeprowadzone jako pierwsze, oceniano wpływ jednego z inhibitorów SGLT-2 w porównaniu z placebo na zdarzenia sercowo-naczyniowe u dorosłych z cukrzycą typu 2 o wysokim ryzyku sercowo-naczyniowym, otrzymujących standardową opiekę medyczną.
W badaniu wzięło udział 7020 pacjentów, leczonych w 590 placówkach w 42 krajach. W obu grupach porównano częstość różnych zdarzeń zdrowotnych. Były to: zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych, zawał serca lub udar mózgu oraz hospitalizacja z powodu niestabilnej choroby wieńcowej. W grupie otrzymującej flozynę stwierdzono istotnie niższy odsetek zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Ponadto, rzadsza też była częstość hospitalizacji z powodu niewydolności serca oraz niższy był również odsetek zgonów z dowolnej przyczyny. Już w tym pierwszym badaniu wykazano, że dołączenie inhibitora SGLT-2 do standardowego leczenia chorych na cukrzycę typu 2 z dużym ryzykiem sercowo- naczyniowym pozwala na istotną, 38- proc. redukcję zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Dodatkowo wykazano zmniejszenie o 1/3 śmiertelności całkowitej. Korzystny efekt terapii z wykorzystaniem leków z tej grupy był niezależny od wyrównania glikemii. Podobne efekty, potwierdzające korzystny wpływ flozyn na układ sercowo-naczyniowy uzyskano w kolejnych badaniach tego typu, gdzie testowano pozostałe cząsteczki z grupy flozyn.
Flozyny i ich wpływ na nerki
Cukrzyca typu 2 jest obecnie najczęstszą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek. Także nefrolodzy upatrują nowych możliwościach leczenia pacjentów z cukrzycą i chorobą nerek w lekach z grupy flozyn. Wpływ inhibitorów SGLT-2 na nerki odkryto niejako przez przypadek, w wyniku analizy efektów wyżej wspomnianych badań, które miały wykazać zależność leczenia nowymi lekami na układ sercowo-naczyniowy. Okazało się, że dodanie inhibitora SGLT-2 do standardowej terapii u chorych z cukrzycą typu 2 i wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym ograniczyło ryzyko mikroangiopatii oraz spowalniało rozwój przewlekłej choroby nerek. Chorzy na cukrzycę stosujący lek z grupy flozyn rzadziej wymagali leczenia nerkozastępczego.
W wyniku przeprowadzonych badań klinicznych wiadomo już dzisiaj, że:
• Empagliflozyna, kanagliflozyna oraz dapagliflozyna wykazują długotrwały nefroprotekcyjny efekt (badania: EMPA-REG OUTCOME, CANVAS i DECLARE).
• Inhibitory SGLT-2 wykazują pozytywny efekt na nerki nawet u pacjentów z upośledzoną funkcją nerek, efekt jest niezależny od ich wpływu na kontrolę glikemii.
• Inhibitory SGLT-2 obniżają ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych u osób z przewlekłą chorobą nerek. Ten efekt nie zależy od wyjściowej funkcji nerek i albuminurii.
• Inhibitory SGLT2 obniżają albuminurię niezależnie od ich efektu na glukozę, obniżania ciśnienia tętniczego i innych efektów metabolicznych.
Obecnie inhibitory SGLT-2 są rekomendowane jako leki pierwszego wyboru u wszystkich osób z cukrzycą i wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym. Są rekomendowane także pacjentom z cukrzycową chorobą nerek. Mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, a nawet insuliną.
