Ja mam tabletki, a sąsiadka dostała insulinę, czy to znaczy, że też powinnam zmienić leczenie – pacjenci z cukrzycą typu 2 często porównują metody terapii, zlecone im przez lekarza i zastanawiają się, czy oby na pewno wszystko jest w porządku. Niby jednak choroba, a sposoby radzenia sobie z nią niekiedy zupełnie inne…
Zagadnieniu „Od czego zależy sposób leczenia cukrzycy typu 2” poświęcony był webinar, zorganizowany przez Polskie Stowarzyszenie Diabetyków we współpracy z firmą Merck. Ekspertem spotkania była prof. dr hab. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz, która wyjaśniła na czym polega progresywny charakter cukrzycy i przedstawiła etapy jej leczenia, uzależnione od etapu rozwoju choroby, a następnie odpowiadała na pytania uczestników.
Naturalny rozwój choroby
Sposób leczenie cukrzycy typu 2 zależy od wielu czynników, niemniej kluczowe pozostaje, na jakim etapie rozwoju choroby znajduje się pacjent. Naturalna historia cukrzycy typu 2 zaczyna się od narastania otyłości, a wraz z nią narastania zjawiska insulinooporności. Aby utrzymać stężenie glukozy we krwi w normie, konieczne jest zwiększenie produkcji własnej insuliny. Nawet przez kilka lat trzustka jest w stanie wydzielać insulinę ponad fizjologiczną ilość, aby w ten sposób przezwyciężyć Insulinooporność.
Jednak taki stan nie może trwać w nieskończoność, przychodzi taki moment, że insuliny staje się za mało, a stężenie glukozy zaczyna przekraczać normę, która pozwala na zdiagnozowanie cukrzycy typu 2. Dla lekarza jest to sygnał, że trzeba rozpocząć leczenie, nawet jeśli glukoza jest podwyższona nieznacznie. Na tym etapie „młodej” cukrzycy typu 2 możliwe są dwa scenariusze – regresja choroby, albo jej dalszy rozwój. Regres jest możliwy wówczas, gdy uda się znacząco zredukować masę ciała, jednak u większości pacjentów choroba postępuje, czyli pogłębia się deficyt insuliny w stosunku do ogromnego zapotrzebowania indukowanego przez Insulinooporność.
Z czasem w cukrzycy typu 2 wydzielane jest coraz mniej insuliny własnej. Dzieje się tak dlatego, że trzustka nie jest w stanie pracować latami ponad miarę. Jest to możliwe czasowo, potem jej możliwości się kończą. Własnej insuliny jest coraz mniej, insulinooporność się utrzymuje, glikemie idą w górę. Dla lekarza jest to sygnał, że trzeba intensyfikować leczenie.
Komu tabletki, komu zastrzyki, komu insulina
Zasadniczym celem leczenia cukrzycy typu 2 jest wydłużenie życia pacjentów w zdrowiu i funkcjonalności. Cel ten można obecnie osiągać stosując terapię dostosowaną do indywidualnych potrzeb. O tym, jaki leczenie stosować na jakim etapie choroby mówią liczne zalecenia kliniczne, w tym zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Są oneopracowane na podstawie randomizowanych badań i stanowią swego rodzaju wytyczne dla lekarzy mających pod opieką pacjentów z cukrzycą. Przez ostatnie dekady leczenie cukrzycy typu 2 rozpoczynało się od podawanie metforminy, której działanie polega na uwrażliwianiu tkanek na działanie własnej insuliny, czyli na przełamywaniu insulinooporności. Metformina nie prowadzi do niedocukrzeń, co jest dużym atutem jej działania.
W ostatnich latach zmienia się podejście do leczenia świeżo rozpoznanej cukrzycy typu 2. Obecnie bierze się pod uwagę nie tylko etap rozwoju choroby, ale też dodatkowe czynniki, jak ogólny stan zdrowia pacjenta. U osób, które mają wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe, niewydolność serca, czy przewlekła choroba nerek zaleca się stosowanie flozyn lub analogów GLP-1 (iniekcje lub tabletki). Jak wyczerpią się możliwości leczenia nie insulinowego to trzeba włączyć insulinę, jak się tego nie zrobi to zwiększa się ryzyko przewlekłych powikłań.
Zatem pacjent chorujący na cukrzycę typu 2 może przyjmować tylko metforminę, albo metforminę skojarzona z innymi lekami, albo analogi LP-1 w formie iniekcji, albo leki doustne i insulinę raz dziennie, albo też intensywną insulinoterapię. Żaden z tych schematów nie jest lepszy lub gorszy, pod warunkiem, że jest dobrze dobrany do potrzeb danej osoby.
Dla każdego aktywność
Sukces leczenia cukrzycy typu 2 nie ogranicza się do dobrania odpowiednich leków do etapu rozwoju choroby. Na sukces w postaci wielu lat życia bez powikłań składają się wczesna diagnoza, dobre wyedukowanie pacjenta i zmotywowanie go do leczenia, dobranie odpowiednich leków i monitorowanie efektów terapii. Bardzo ważnym elementem leczenia są działania behawioralne, czyli odpowiedni styl życia. Zdrowe żywienie i ruch to elementy terapii niezbędne dla każdego. Dla wybranych rozwiązaniem jest sport. Ruch w przypadku osobo chorujące na cukrzycę to zarówno codzienna krzątanina, prace w ogrodzie, sprzątanie, jak i aktywności zaplanowane, takie jak rower czy nordic walking. Jeśli chcemy schudnąć trzeba postawić na aktywności wytrzymałościowe, niezbyt intensywne, ale w których jesteśmy w stanie długo wytrzymać.
Zamiast porównywać się z innymi pod kątem przyjmowanych leków, obserwujmy co jedzą i jakie mają aktywności. Niech zdrowa dieta i ruch na świeżym powietrzu będą dla pacjentów inspiracją do dbania o siebie. Bo żadne, nawet najbardziej nowoczesne leki przeciwcukrzycowe nie zastąpią tego najstarszego lekarstwa, jakim jest aktywność fizyczna.
Poniżej znajdą Państwo nagranie webinaru:
Artykuł powstał przy wsparciu firmy Merck
